Ngành quế và hệ sinh thái tận dụng FTA

Hiện nay, diện tích trồng quế ở Việt Nam đạt khoảng 150.000 ha, chiếm 17% diện tích quế toàn cầu. Việt Nam là quốc gia sản xuất và xuất khẩu quế đứng thứ ba thế giới về sản lượng, sau Indonesia và Trung Quốc.

Theo số liệu thống kê của Hải quan Việt Nam, 8 tháng năm 2024, Việt Nam xuất khẩu được 62.918 tấn quế, tổng kim ngạch xuất khẩu quế đạt 177 triệu USD, tăng 1,7% so với cùng kỳ năm trước. Ấn Độ là thị trường xuất khẩu quế lớn nhất của Việt Nam với 20.722 tấn. Tiếp theo là các thị trường: Hoa Kỳ, Bangladesh, Indonesia hay UAE...

Theo đánh giá từ các chuyên gia, quế là một trong những mặt hàng nông sản chủ lực của Việt Nam, với chất lượng được đánh giá cao trên thị trường quốc tế. Việc xuất khẩu quế đạt khối lượng lớn như vậy trong 8 tháng qua không chỉ phản ánh sự phát triển mạnh mẽ của ngành quế mà còn là tín hiệu tích cực cho các mặt hàng nông sản khác.

Ngoài được xuất khẩu sang các thị trường truyền thống như Hoa Kỳ, EU, và Nhật Bản, quế Việt Nam còn được tiếp tục mở rộng sang nhiều thị trường tiềm năng như Anh. Điều này cho thấy sức cạnh tranh và sự đa dạng hóa thị trường của quế Việt Nam đang ngày càng được củng cố.

Cần xây dựng hệ sinh thái cho ngành cho ngành quế để tận dụng lợi thế từ các FTA, đặc biệt là Hiệp định EVFTA để thúc đẩy xuất khẩu

Đáng chú ý, hiện nay, Việt Nam đã tham gia và đang đàm phán 19 Hiệp định thương mại tự do và là quốc gia duy nhất ký kết Hiệp định thương mại tự do với tất cả các đối tác kinh tế lớn trên toàn cầu như Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, EU, Anh, Nga... Các FTA này cung cấp cho doanh nghiệp Việt Nam nhiều lợi thế thúc đẩy hoạt động giao thương, kết nối doanh nghiệp, mang sản phẩm, hàng hoá của Việt Nam chạm đến tay người tiêu dùng cuối cùng tại nhiều thị trường lớn trên thế giới.

Tuy nhiên, theo đánh giá từ các chuyên gia, nhà phân tích, giá trị xuất khẩu quế còn rất thấp so với tiềm năng, thế mạnh. Các sản phẩm quế xuất khẩu chủ yếu thông qua trung gian nên giá cả và thị trường không ổn định, giá trị chưa cao. Mặt khác, nước ta cũng chưa có định hướng chiến lược phát triển bền vững ở cấp quốc gia cho ngành quế; tình trạng tồn dư thuốc bảo vệ thực vật trong vỏ cây quế vẫn còn xảy ra...

Theo quan điểm của Bộ Công Thương, để ngành quế phát triển hơn nữa trong thời gian tới, cần tăng cường tìm kiếm đối tác, kết nối khách hàng cho doanh nghiệp. Đặc biệt, cần xây dựng hệ sinh thái cho ngành cho ngành quế để tận dụng lợi thế từ các FTA, đặc biệt là Hiệp định EVFTA để thúc đẩy xuất khẩu.

Khẳng định tầm quan trọng của việc xây dựng hệ sinh thái tận dụng các FTA, trong đó có EVFTA để thúc đẩy xuất khẩu quế, đại diện Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cho biết, tiềm năng của vùng nguyên liệu quế của nước ta rất lớn bởi điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp, nhất là các tỉnh vùng núi phía Bắc như Yên Bái, Lào Cai và một số nơi như Thanh Hoá, Nghệ An, Quảng Ninh, Quảng Nam… Thời gian qua, nông dân đã không ngừng học hỏi kinh nghiệm canh tác để cải thiện về chất lượng và năng suất cây quế, có sự thích ứng và tiếp cận khoa học kỹ thuật nhanh. Thêm vào đó, các mô hình liên kết sản xuất ngày càng được tổ chức chặt chẽ giữa doanh nghiệp và nông dân để dần từng bước mở rộng vùng nguyên liệu bền vững.

Đặc biệt, các FTA thế hệ mới mà Việt Nam đang tham gia đã giúp hàng hóa Việt Nam có lợi thế hơn so với một số nước khác về thuế. Đây là điều kiện, thời cơ hết sức thuận lợi để các sản phẩm quế của Việt Nam ngày càng tiến xa hơn trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, để nắm bắt được cơ hội và khai thác hiệu quả Hiệp định này, một trong những yếu tố quan trọng đó là sự chuyển đổi tư duy và gia tăng năng lực về công nghệ trong sản xuất, thương mại cùng sự thay đổi mạnh mẽ để thích ứng với yêu cầu thị trường xuất khẩu trong giai đoạn tới.

Cùng với những nỗ lực của các Bộ, ngành địa phương, Hiệp hội, doanh nghiệp trong công tác xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường cho sản phẩm quế, thời gian qua, Bộ Công Thương đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền về việc xây dựng hệ sinh thái các ngành hàng, trong đó ngành quế để giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi ích của FTA; xây dựng văn hóa kết nối, hợp tác; thúc đẩy hợp tác giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp, qua đó tạo đòn bẩy cho ngành quế phát triển.

Cũng theo Bộ Công Thương, tham gia vào hệ sinh thái này, hộ nông dân trồng quế sẽ được hỗ trợ vay vốn từ các tổ chức tín dụng; được hỗ trợ tư vấn canh tác đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu; được bảo đảm đầu ra theo hợp đồng đã ký với doanh nghiệp trong hệ sinh thái; được hỗ trợ xử lý các vướng mắc gặp phải trong quá trình canh tác.

Về phía các doanh nghiệp sản xuất, chế biến, xuất khẩu sẽ được hỗ trợ vốn từ các tổ chức tín dụng tham gia hệ sinh thái; được tư vấn tiếp cận các biện pháp hỗ trợ của Chính phủ; được hỗ trợ thông tin về thị trường, kết nối khách hàng, hợp đồng; được hỗ trợ xử lý các vướng mắc gặp phải trong quá trình kinh doanh…

Về phía ngân hàng, có thể giải ngân nguồn tín dụng hiệu quả, đáp ứng chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng trong khi vẫn bảo đảm an toàn tài chính; đa dạng khách hàng vay vốn; có thể mở rộng việc kết nối với các tổ chức, cơ quan ở địa phương và Trung ương; được hỗ trợ xử lý các vướng mắc gặp phải trong quá trình kinh doanh…