Gia tăng giá trị cho bí thơm Bắc Kạn – đặc sản vùng cao Tây Bắc

Từ xưa đến nay, bí xanh thơm đã được bà con đồng bào dân tộc thiếu số tại huyện Ba Bể (Bắc Kạn) trồng trong vườn nhà để làm thức ăn. Cây bí bình dị, gần gũi với người dân ở vùng đất này đến mức không khi nào họ nghĩ rằng nó có thể trở thành sản phẩm du lịch, thậm chí là đặc sản của cả tỉnh Bắc Kạn.

Trái bí xanh thơm Ba Bể hiện là cây trồng đặc sản bản địa của huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn, được trồng chủ yếu ở các xã Yến Dương, Địa Linh với diện tích gần 200 ha, sản lượng gần 6.500 tấn quả. Theo người dân mô tả, đặc điểm quý của bí xanh thơm Ba Bể (Bắc Kạn) là tất cả thân, lá, hoa, quả đều có mùi thơm. Quả bí khi chế biến có độ dẻo, mùi thơm, vị đậm, ngậy béo... là món ăn bổ dưỡng cho sức khỏe. Vỏ bí xanh thơm cứng và dày nên có thể để được 3-4 tháng mà không sợ thối, hỏng. Chính vì thế mà bí xanh thơm Ba Bể càng ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng.

Giống lạ, ngon và quý đến vậy, nên nhiều người đã đưa bí xanh thơm Ba Bể đến trồng ở các tỉnh khác nhưng khi bí xanh ra quả thì mùi không thơm ngào ngạt như trồng ở đất Ba Bể.

Gia tăng giá trị cho bí thơm Bắc Kạn – đặc sản vùng cao Tây Bắc

Ở xã Yến Dương (huyện Ba Bể), cây bí thơm được bà con đồng bào dân tộc gìn giữ và phát triển theo quy trình sản xuất sạch, an toàn. Từ năm 2020, sản phẩm bí thơm của Hợp tác xã được công nhận là sản phẩm OCOP 4 sao. Vùng nguyên liệu của Hợp tác xã hiện có khoảng 30ha, trong đó 10ha đạt chuẩn hữu cơ; năng suất bình quân từ 25 - 30 tấn/ha bí phấn, 30 - 35 tấn/ha đối với bí vỏ xanh.

Trong đó, bí phấn trắng là sản phẩm đặc sản của Ba Bể, đem lại giá trị kinh tế gấp 10 lần so với trồng lúa trên một đơn vị diện tích.

Để phát triển hơn nữa sản phẩm lợi thế này, thời gian qua, địa phương đã phê duyệt đề tài khoa học phục tráng, bảo tồn giống bí đặc sản; chỉ đạo tổ chức sản xuất, giữ bằng được chất lượng giống. Nếu mất đi đặc tính riêng thì bí xanh Ba Bể sẽ không còn mùi thơm, sẽ giống bí xanh của nơi khác.

Bên cạnh các phương thức xúc tiến thương mại truyền thống, Sở Công Thương tỉnh Bắc Kạn đã tích cực hỗ trợ các Hợp tác xã đưa sản phẩm bí xanh thơm tham gia các sàn thương mại điện tử.

Để bí xanh thơm phát triển bền vững hơn nữa, Uỷ ban nhân dân huyện Ba Bể tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chuyên môn hướng dẫn các địa phương, hợp tác xã, nhóm hộ trồng cây bí xanh thơm theo hướng sản xuất nông sản sạch, ứng dụng công nghệ cao vào quy trình sản xuất, đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường và hướng tới mở rộng thị trường xuất khẩu.

Du khách tham quan vườn bí xanh Ba Bể

Thông qua những tuần hàng, lễ hội văn hoá hay chương trình kích cầu du lịch có thể thu hút khách tiêu dùng trong nước và quốc tế đến trải nghiệm trực tiếp sản phẩm. Việc gắn tiêu thụ bí xanh thơm Ba Bể với hoạt động trải nghiệm tại vườn bí xanh thơm không chỉ phát huy tiềm năng, thế mạnh của sản vật địa phương mà còn nâng cao giá trị của các di sản văn hoá thành các sản phẩm du lịch đặc sắc, hấp dẫn, thúc đẩy phát triển du lịch.

Cùng với đó, xác định bí xanh thơm có nhiều tiềm năng để phát triển thành vùng nông sản đặc sản, Chương trình Phát triển tài sản trí tuệ đến năm 2030 do Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý đã lựa chọn bí xanh thơm Bắc Kạn là một trong những sản phẩm được hỗ trợ xây dựng, phát triển và bảo hộ chỉ dẫn địa lý.

Song hành cùng với những giải pháp hỗ trợ đồng bộ về khoa học và công nghệ, lợi thế về điều kiện thiên nhiên, con người và nguồn giống tốt, đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm qua kênh thương mại điện tử, chắc chắc sản phẩm bí xanh thơm Bắc Kạn sẽ phát triển mạnh và bền vững trong thời gian tới.