Thúc đẩy năng lượng tái tạo, đưa phát thải ròng về 0

Trong những năm gần đây, các sự kiện thiên tai khí hậu vô cùng khắc nghiệt diễn ra với tần suất dày đặc và bất thường… Nhiệt độ gia tăng phá vỡ nhiều hệ thống tự nhiên, và đẩy trái đất đến điểm tới hạn không thể đảo ngược.

Thế giới đang nỗ lực hành động nhằm ngăn chặn sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu. Việt Nam - quốc gia xếp thứ 13 trong số các nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do tác động của tình trạng BĐKH trong giai đoạn 2000-2019, đã thực hiện nhiều hành động khí hậu như cam kết đưa phát thải ròng về 0 vào năm 2050, nâng mức giảm phát thải trong đóng góp quốc gia tự quyết định NDC, và tích cực chuyển đổi sang năng lượng tái tạo trong tất cả các lĩnh vực.

Tính đến cuối năm 2023, tổng công suất nguồn điện toàn hệ thống của Việt Nam đạt xấp xỉ 78.000 MW, trong đó công suất từ các nguồn năng lượng tái tạo là 21.000 MW chiếm tỷ trọng trên 26%, đưa Việt Nam đứng đầu khu vực ASEAN về quy mô hệ thống điện. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu Net Zero, tỷ trọng năng lượng tái tạo trong tổng năng lượng sơ cấp cần đạt đến 71.5% vào năm 2050 (theo Quy hoạch điện VIII).

Có thể nói việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo là điều kiện tiên quyết và cũng là động lực cho sự phát triển bền vững

Chuyển dịch năng lượng là điều kiện tiên quyết đối với Việt Nam để đạt được mục tiêu Net Zero. Trước yêu cầu đặt ra, WWF-Việt Nam đã triển khai dự án “Đối tác Đa bên hướng tới 100% Năng lượng tái tạo góp phần thực hiện Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC)” - 100% RE MAP. Thông qua việc thúc đẩy sự tham gia và trao đổi thông tin, kiến thức giữa các thành viên trong Mạng lưới Đối tác đa bên, bao gồm các đối tác Chính phủ, các tổ chức xã hội, đối tác phát triển, doanh nghiệp, viện nghiên cứu, các nhà khoa học, và các chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực năng lượng, một kịch bản tầm nhìn về tương lai 100% năng lượng tái tạo của Việt Nam đã được hình thành, đồng thời đưa ra một lộ trình chuyển dịch cụ thể, dựa trên các số liệu hiện tại của hệ thống điện và các chương trình, chính sách phát triển năng lượng quốc gia.

Ông Nguyễn Thành Trung - Quản lý dự án 100% RE MAP, WWF-Việt Nam cho biết:“Theo báo cáo lộ trình về chuyển dịch năng lượng, thì trong thời gian tới chúng ta cần ưu tiên tập trung vào thực hiện 1 số giải pháp. Thứ nhất là ta cần nâng cấp hệ thống truyền tải điện để làm sao có thể huy động tối đa được năng lượng tái tạo vào trong hệ thống, thứ 2 là chúng ta cần tập trung nghiên cứu và phát triển các công nghệ lưu trữ năng lượng, và thứ 3 là chúng ta cần phải ban hành sớm các chính sách, các quy định để phát triển giao thông điện và điện gió ngoài khơi. Như chúng ta đã biết là chúng ta đang có mục tiêu là 6 GW điện gió ngoài khơi đến năm 2030 như đã nêu trong quy hoạch điện 8”.

Sau 3 năm triển khai dự án, với 4 khuyến nghị quan trọng được đề xuất cho giai đoạn ngắn hạn trước mắt đến 2030, có thể nói định hướng chuyển dịch sang 100% năng lượng tái tạo sẽ góp phần giúp Việt Nam hiện thực hóa các cam kết đã đề ra.

Để thực hiện mục tiêu hướng đến 100% Năng lượng tái tạo và Net zero cần có sự vào cuộc của tất cả các bên, trong đó thành phần doanh nghiệp đóng một vai trò rất quan trọng.

Ông Nguyễn Quang Vinh - Phó chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, VCCI: “Để thực hiện mục tiêu Net Zero đến giữa thế kỉ, thì đòi hỏi nỗ lực, sự chung tay của toàn xã hội, của chính phủ rồi các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng doanh nghiệp. Trong đó các doanh nghiệp cần đưa ra việc chuyển đổi xanh, chuyển đổi số và thực hiện những mô hình kinh doanh mới, để thực hiện chuyển đổi năng lượng mà hiện nay chúng ta gọi là mô hình kinh tế tuần hoàn”. Trong những năm gần đây, xu hướng tiêu dùng xanh và bền vững đang phát triển, đòi hỏi các các nhà sản xuất cần nắm bắt cơ hội để thích ứng với sự thay đổi này, từ đó kéo theo nhu cầu tiêu thụ điện tái tạo trong các ngành công nghiệp tăng đáng kể.

Ông Nguyễn Duy Thịnh - Giám đốc Kinh doanh và Phát triển Dự án, Công ty CP Đầu tư và Phát triển Năng Lượng Mặt Trời Bách Khoa nhận định: “Đây cũng là cơ hội lớn khi mà có rất nhiều các nhà máy tăng nhu cầu về việc sử dụng năng lượng tái tạo cho sản xuất. Tuy nhiên là nhà nước cần có những chính sách, thứ nhất là hỗ trợ cho các doanh nghiệp sử dụng năng lượng mặt trời tại chỗ, sau khi sử dụng năng lượng mặt trời tại chỗ thì nhà nước cần tiếp tục có những chính sách để hỗ trợ về việc mua điện năng lượng tái tạo trực tiếp”.

Có thể nói việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo là điều kiện tiên quyết và cũng là động lực cho sự phát triển bền vững. Đồng thời, quá trình này sẽ cần rất nhiều nỗ lực không chỉ của Việt Nam mà còn là sự hỗ trợ tích cực từ cộng đồng quốc tế. Ước tính, Việt Nam sẽ cần khoảng 135 tỷ Đô la Mỹ vào năm 2030 và lên đến 523 tỷ Đô la Mỹ vào năm 2050 cho các tiến trình chuyển đổi năng lượng, theo Quy hoạch điện VIII.