Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên: Sớm ban hành khung pháp lý lấp khoảng trống trong quản lý thuốc lá thế hệ mới

Chiều 11/11, tại Nhà Quốc hội, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8, Quốc hội tiến hành chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực y tế. Tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đã giải trình làm rõ thêm vấn đề thuốc lá điện tử.

Giải trình làm rõ thêm các vấn đề được nêu tại phiên chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ Công Thương rất chia sẻ mối quan tâm và lo ngại của các đại biểu liên quan đến vấn đề thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Chúng ta đều biết là kinh doanh thuốc lá là ngành kinh doanh có điều kiện, được quy định rất rõ trong Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, trong Nghị định 67 năm 2013 của Chính phủ và các văn bản pháp luật có liên quan.

Tuy nhiên, sản phẩm thuốc lá thế hệ mới gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng lại chưa được định nghĩa trong Luật Phòng chống tác hại thuốc lá và các văn bản pháp luật có liên quan. "Do vậy, có thể nói trong một thời gian dài vừa qua, tồn tại khoảng trống pháp lý trong công tác quản lý nhà nước đối với loại hình sản phẩm này" - Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu. Ảnh: Quốc hội

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay, từ cuối nhiệm kỳ Chính phủ khóa trước, tức là năm 2019-2020, vì do thiếu công cụ quản lý thuốc lá thế hệ mới, trong khi nó đã và đang len lỏi và phát triển khá mạnh ở thị trường của Việt Nam, cho nên Bộ Công Thương lúc đó đã đề xuất Chính phủ, được Chính phủ khóa trước cho phép xây dựng Đề án thí điểm để quản lý loại hình thuốc lá này.

Tuy nhiên, trong khi lấy ý kiến của các Bộ, ngành, thì nhiều Bộ ngành đồng thuận với đề xuất của Bộ Công Thương và chỉ đạo của Chính phủ nhưng cũng có những Bộ, ngành phản đối, đặc biệt là Bộ Y tế cho rằng nó là một sản phẩm có hại cho sức khỏe.

Vì thế từ đầu nhiệm kỳ đến nay, Bộ Công Thương đã đồng ý với đề xuất này của Bộ Y tế và thống nhất là sản phẩm này có hại với sức khỏe thì phải cấm, và Bộ đã kiên trì đề xuất sớm ban hành khuôn khổ pháp lý để cấm sản phẩm này.

Thực tế, trong thời gian vừa qua, Bộ Công Thương luôn từ chối cấp phép kinh doanh và cấp đăng ký thông báo cho website thương mại điện tử kinh doanh thuốc lá thế hệ mới. Đồng thời, Bộ đã chỉ đạo lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra và đã xử lý hàng trăm vụ việc đối với loại hình kinh doanh sản phẩm này.

Để khắc phục tình trạng nêu trên trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ, Bộ Công Thương thống nhất đề xuất:

Thứ nhất, Quốc hội, Chính phủ sớm cho ban hành chính sách quản lý chặt chẽ, rõ ràng đối với loại sản phẩm này để khắc phục khoảng trống pháp lý; có thể là sửa Luật Phòng chống tác hại thuốc lá hay ban hành một luật mới, để trên cơ sở đó, các cấp, các ngành cùng vào cuộc để xử lý vấn đề triệt để theo kiến nghị của đại biểu.

Thứ hai, trong khi chưa có luật hoặc chưa sửa đổi được Luật Phòng chống tác hại thuốc lá, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục chỉ đạo Quản lý thị trường phối hợp với các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng; phối hợp chặt chẽ các lực lượng chức năng nhất là Ban chỉ đạo 389, Hải quan, Biên phòng, Công an, chính quyền các địa phương thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng tại Công điện số 47 ngày 13/5/2024 về tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.

"Ngoài ra, cũng cần lưu ý rằng, các vi phạm đối với thuốc lá truyền thống hay thuốc lá thế hệ mới hiện nay chủ yếu là do nhập lậu, do vậy, các lực lượng chức năng cũng cần phải ngăn chặn tốt ngay từ cửa khẩu, biên giới thì mới hạn chế được" - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thứ ba, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Thông tin và Truyền thông tăng cường công tác thông tin, giáo dục truyền thông về tác hại của thuốc lá điện tử, đặc biệt là đối với đối tượng là trẻ em, học sinh; xem xét đưa vào chương trình giảng dạy trong nhà trường tác hại của thuốc lá, nhất là thuốc lá thế hệ mới, các quy định cấm và chế tài xử lý vi phạm của pháp luật.

Đồng thời, phải huy động sự tham gia và vào cuộc của các tổ chức chính trị xã hội như: Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh, gia đình, nhà trường, cộng đồng dân cư trong tuyên truyền giáo dục về tác hại của thuốc lá nói chung và thuốc lá điện tử thế hệ mới nói riêng.

Cuối cùng, đề nghị tăng cường trách nhiệm quản lý của chính quyền địa phương trong kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm theo chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước theo địa bàn.