Xuất nhập khẩu 2024: Bứt tốc mạnh mẽ, kiến tạo vị thế mới trong hội nhập

Vượt bão toàn cầu, ổn định vĩ mô, tạo đà bứt tốc

Năm 2024 khép lại trong bối cảnh nền kinh tế - thương mại toàn cầu tiếp tục nhiều biến động. Các xung đột địa chính trị kéo dài, lạm phát cao tại nhiều nền kinh tế lớn cùng xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ đã làm chậm đà phục hồi kinh tế thế giới và khiến nhu cầu tiêu dùng toàn cầu suy giảm.

Ở trong nước, Việt Nam chịu ảnh hưởng kép từ thiên tai, dịch bệnh và sức ép từ bên ngoài. Đặc biệt, cơn bão số 3 (bão Yagi) được đánh giá là cơn bão mạnh nhất trong 30 năm đã gây tổn thất nặng nề, làm gián đoạn chuỗi sản xuất cung ứng ở nhiều địa phương.

Trong bối cảnh đó, với sự chỉ đạo quyết liệt của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và nỗ lực cao độ từ toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp và người dân, nền kinh tế đã duy trì được ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn.

Đóng góp vào các thành tích chung, ngành Công Thương, dưới sự chỉ đạo trực tiếp của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã tích cực, chủ động phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành Trung ương và các địa phương triển khai thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ các doanh nghiệp khôi phục, phát triển sản xuất kinh doanh.

Trong đó, hoạt động xuất nhập khẩu của Việt Nam năm 2024 đã ghi nhận nhiều điểm sáng, tạo lực kéo cho tăng trưởng.

Theo số liệu của Cục Hải quan, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2024 đạt 786,9 tỷ USD, tăng 15,5% so với năm 2023.

Trong đó, xuất khẩu đạt 405,9 tỷ USD (tăng 14,4%); nhập khẩu đạt 381,0 tỷ USD (tăng 16,7%). Cán cân thương mại hàng hoá năm 2024 tiếp tục ghi nhận có xuất siêu năm thứ 9 liên tiếp. Thặng dư cán cân thương mại đạt 24,9 tỷ USD, góp phần tích cực cho cán cân thanh toán, ổn định tỷ giá và các chỉ số kinh tế vĩ mô khác của nền kinh tế.

Đáng chú ý, xuất khẩu của doanh nghiệp trong nước đạt 116,3 tỷ USD, tăng mạnh 21,6%, vượt tốc độ tăng của khu vực FDI, cho thấy sức bật nội sinh ngày càng lớn.

Các thị trường lớn phục hồi mạnh: EU tăng 18,5%; ASEAN tăng 13,3%; Hàn Quốc tăng 9,3%.

Tỷ trọng mặt hàng chế biến, chế tạo, nông sản chế biến sâu, hàng công nghệ tăng rõ rệt, cho thấy chuyển biến về cơ cấu xuất khẩu.

Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa cả năm 2024 phục hồi, đạt gần 381 tỷ USD, tăng 16,7% so với năm 2023, chủ yếu để phục vụ sản xuất và tiêu dùng.

Việc nhập khẩu các mặt hàng linh kiện, máy móc, nguyên vật liệu đầu vào cho sản xuất tăng trưởng trở lại cho thấy sự phục hồi của hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế

Thương mại điện tử xuyên biên giới (B2C) đạt quy mô 4,1 tỷ USD, trong đó xuất khẩu chiếm 1,7 tỷ USD, mở ra cánh cửa mới cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Những con số ấy không tự nhiên mà đến. Đó là kết quả của một chuỗi hành động chính sách đồng bộ, kịp thời và có định hướng chiến lược rõ ràng với vai trò trung tâm của ngành Công Thương.

Ngay từ đầu năm 2024, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên đã chủ trì nhiều phiên họp, làm việc với các địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp để nắm bắt khó khăn và thiết lập các “tổ công tác đặc biệt” xử lý vướng mắc trong hoạt động xuất nhập khẩu.

Trọng tâm chỉ đạo được xác định rõ: Giữ vững thị phần tại các thị trường truyền thống; Tận dụng tối đa FTA để mở rộng không gian xuất khẩu; Rà soát thủ tục, xóa rào cản kỹ thuật, đặc biệt trong khâu kiểm tra chuyên ngành; Tăng cường xúc tiến thương mại có trọng tâm, trọng điểm; Phát triển logistics, thương mại điện tử, thương hiệu quốc gia

Không để doanh nghiệp đơn độc vượt khó. Bộ Công Thương luôn là người đi trước mở đường, là người đồng hành tháo gỡ điểm nghẽn.

Từng chuyến công tác, từng quyết sách thể chế, từng tổ công tác, xúc tiến thương mại đều được triển khai thực chất, tạo thành một mạng lưới đồng hành sâu sát với doanh nghiệp.

Hướng tới xuất khẩu bền vững, nâng tầm vị thế quốc gia

Năm 2024 - năm của băo tố nhưng cũng là năm bứt phá bản lĩnh, định hình vị thế. Nhìn lại chặng đường đã qua, có thể thấy rõ sự vào cuộc đồng bộ và quyết liệt của các Bộ, ngành, địa phương cùng cộng đồng doanh nghiệp.

Mỗi chính sách, mỗi sáng kiến, mỗi bước đi đều mang tính chiến lược. Tất cả đã cộng hưởng, tạo nên lực đẩy cho xuất khẩu Việt Nam khởi sắc giữa “trận đồ kinh tế” toàn cầu đầy thách thức.

Trong bức tranh đó, Báo cáo Xuất nhập khẩu Việt Nam - ấn phẩm thường niên của Bộ Công Thương tiếp tục phát huy vai trò là tấm bản đồ chiến lược cho doanh nghiệp, nhà hoạch định và giới chuyên gia.

Không đơn thuần là thống kê dữ liệu, báo cáo mang đến cái nhìn hệ thống, cập nhật, gắn thực tiễn, giúp định vị thị trường, đón đầu xu hướng và hỗ trợ doanh nghiệp chủ động thích ứng trong môi trường hội nhập ngày càng sâu và cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Tương lai vẫn còn nhiều biến động nhưng cũng đầy cơ hội. Với nội lực được tích lũy, thể chế đang chuyển động theo hướng cải cách sâu rộng và một cộng đồng doanh nghiệp đang ngày càng trưởng thành, Việt Nam hoàn toàn có thể bước tiếp hành trình hội nhập với tâm thế tự tin, chủ động, dẫn dắt trong những lĩnh vực có lợi thế chiến lược.

Trong đó, xuất khẩu không chỉ là động lực tăng trưởng mà còn là cánh cửa mở ra vị thế mới cho Việt Nam trên bản đồ thương mại toàn cầu, một vị thế được xác lập bằng chất lượng hàng hóa, năng lực cạnh tranh và tư duy chiến lược về thị trường.