Xây dựng thương hiệu riêng cho da giày trên thị trường Canada

Sau hơn 5 năm có hiệu lực, Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) đã góp phần đem lại tăng trưởng xuất khẩu ấn tượng cho Việt Nam, là động lực mở đường cho hàng hóa Việt Nam sang các thị trường tiềm năng và mới mẻ.

Đáng chú ý, xuất khẩu hàng Việt sang các thị trường lần đầu tiên có FTA như Canada, Mexico hay Peru đều tăng trưởng mạnh mẽ, có những thị trường có mức tăng trưởng ấn tượng tới 2 con số kể cả trong giai đoạn dịch Covid-19.

Theo Thương vụ Việt Nam tại Canada, với cơ cấu hàng hóa bổ sung với Việt Nam, thị trường Canada đã và đang được các doanh nghiệp xuất khẩu khai thác khá nhanh nhạy, quan hệ thương mại song phương đã một bước chuyển mình mới.

Nếu như năm đầu tiên thực hiện CPTPP, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Canada chỉ đạt gần 3,9 tỷ USD thì đến 8 tháng năm 2024, xuất khẩu Việt Nam sang Canada đã đạt 4,2 tỷ USD, tăng 11,8% so với cùng kỳ.

Đặc biệt, sau khi thực thi Hiệp định CPTPP, xuất khẩu những mặt hàng hưởng thuế bằng 0 như: Điện thoại, điện tử, điện máy hay là kim loại cơ bản, thủy sản, rau củ, quả, gạo điều, chè, cà phê, da giày... dù sử dụng form ưu đãi nào sang địa bàn Canada cũng tăng đột biến, có những mặt hàng tăng đến 1000%.

Điều này cho thấy, CPTPP đã có tác dụng đòn bẩy giúp các doanh nghiệp của hai nước quan tâm hơn đến cơ cấu các sản phẩm và thị trường của nhau, từ đó gián tiếp thúc đẩy xuất khẩu cả những mặt hàng không có lộ trình giảm thuế. Bên cạnh đó, CPTPP còn có tác động tích cực đến xuất khẩu Việt Nam tạo hiệu ứng lan tỏa, thúc đẩy sự phát triển hơn của chuỗi cung ứng, vận tải và logistics giữa hai nước.

Ngành da giày là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam - Ảnh: Tiến Dũng

Với riêng ngành da giày, trong những nước tham gia CPTPP, 2 quốc gia Canada và Mexico chưa có FTA trước đó nên khi có CPTPP, tốc độ tăng trưởng xuất khẩu da giày vào 2 thị trường này tăng rất nhanh chóng, lên đến 20%. Đối với các thị trường của Việt Nam trong khối CPTPP, trừ Brunei, còn lại hầu như đều giảm thuế về 0% ngay khi FTA có hiệu lực, mang lại kết quả tích cực cho doanh nghiệp. Các nước CPTPP hiện chiếm 12% tỷ trọng kim ngạch xuất khẩu, tức là đây là thị trường mang đến nhiều lợi ích lớn.

Một trong những tín hiệu tích cực khác là nhờ hiệp định này mà việc dịch chuyển nguồn cung ứng nguyên phụ liệu đã vào Việt Nam. Các FTA muốn có hiệu lực thì ta phải tuân thủ các điều kiện về quy tắc xuất xứ. Chính vì sự chuẩn bị ngay từ khi đàm phán Hiệp định TPP là Hiệp định tiền thân của CPTPP nên

Dù kim ngạch xuất khẩu da giày nói riêng và xuất khẩu hàng hóa nói chung ccủa Việt Nam vào Canada đã có sự tăng trưởng rất cao sau 5 năm triển khai Hiệp định CPTPP, nhưng hiện tỷ lệ sử dụng ưu đãi thuế quan của hàng xuất khẩu Việt Nam sang Canada vẫn rất thấp, mới đạt 18%. Trong khi đó có tới 81% hàng xuất khẩu của Việt Nam sang địa bàn vẫn sử dụng ưu đãi thuế quan MFN trong khi khoảng dưới 1% vẫn sử dụng ưu đãi thuế quan GPT và GSP.

Một trong những nguyên nhân chính khiến tỷ lệ sử dụng ưu đãi C/O theo CPTPP chưa cao là do quy tắc xuất xứ trong CPTPP được coi là chặt nhất trong số các FTA mà Việt Nam đã ký kết. Đây cũng là FTA đã có hiệu lực duy nhất tính đến thời điểm này áp dụng quy tắc từ sợi trở đi đối với hàng dệt may của Việt Nam.

Theo chuyên gia, CPTPP đã tạo cơ hội rất lớn cho Việt Nam tiếp cận thị trường mới, nhưng doanh nghiệp cần phải tăng tốc hơn nữa, tìm hiểu tường tận hơn về cam kết của Hiệp định với từng ngành hàng, đáp ứng tốt yêu cầu về quy tắc xuất xứ để có ưu đãi...

Các mặt hàng như giày dép, quần áo, đồ chơi, gốm sứ, hàng thủ công mỹ nghệ, sản phẩm nhựa… đều là những sản phẩm mà Việt Nam có thể phát triển theo hướng thương hiệu riêng, nhưng thực tế cho đến nay các sản phẩm thương hiệu Việt Nam vẫn chưa có mặt nhiều tại địa bàn Canada.

Thương vụ Việt Nam tại Canada cho biết, tới đây Canada đã có một loạt các FTA ở khu vực châu Mỹ như với Peru, Chile, Costa Rica, Colombia… và sắp tới có thể ký cả với Ấn Độ và Indonesia. Tình hình này sẽ làm cho rất nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ gặp những khó khăn để cạnh tranh và gia nhập thị trường.

Do vậy, hơn lúc nào hết, các ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam phải xây dựng thương hiệu riêng. Mà trong câu chuyện phát triển thương hiệu riêng, các doanh nghiệp cần phải đi chung với nhau và đặc biệt phải đi chung với các hiệp hội ngành hàng của mình để cùng xây dựng chiến lược phát triển thị trường theo giai đoạn đúng với câu “buôn có bạn, bán có phường”. Thái Lan, Trung Quốc là những nước rất thành công trong việc hợp tác, hỗ trợ để quảng bá sản phẩm cho nhau ở nước ngoài.

“Buôn có bạn, bán có phường” cũng có nghĩa là sự đồng bộ giữa các tiêu chuẩn sản xuất, sự kết nối thông tin mạng lưới đối tác nhập khẩu, nhà cung cấp, sự phối hợp trong các khâu kho vận và logistics… và ở bậc cao hơn nữa là khả năng phát triển cả hệ sinh thái cho ngành hàng để có thể phát triển được thương hiệu riêng.

Đấy là con đường không chỉ từng doanh nghiệp mà các ngành hàng của chúng ta phải có một chiến lược để cùng hợp tác với nhau.