Xây dựng hệ sinh thái: Hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng hiệu quả Hiệp định EVFTA

Sau hơn gần 3 năm thực thi Hiệp định EVFTA, Việt Nam đã vươn lên thành đối tác thương mại lớn nhất của Liên minh châu Âu (EU) trong ASEAN và đứng thứ 11 trong số các nước cung ứng hàng hóa lớn nhất vào EU.

Năm 2022, kim ngạch trao đổi thương mại giữa Việt Nam và các nước thành viên EU đạt 62,24 tỷ USD, tăng 9,2% với năm 2021. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang các nước EU đạt 46,8 tỷ USD, tăng 16,7% so với năm 2021; tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam với thị trường EU trong 10 tháng năm 2023 đạt 48,46 tỷ USD; Việt Nam xuất siêu sang EU 23,96 tỷ USD.

Tuy nhiên, tỷ lệ tận dụng ưu đãi của Hiệp định EVFTA vẫn còn ở mức rất khiêm tốn so với tiềm năng, mới đạt khoảng gần 26%; các doanh nghiệp FDI vẫn chiếm tỷ trọng đa số trong kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này. Bên cạnh đó, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu dưới dạng thô hoặc theo đơn đặt hàng gia công của các nhà nhập khẩu nước ngoài và số lượng doanh nghiệp Việt Nam xây dựng được thương hiệu xuất khẩu sang các thị trường FTA còn hạn chế.

Hải Phòng là một cực phát triển quan trọng trong tam giác phát triển Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh, là động lực phát triển của vùng đồng bằng Bắc Bộ. Thời gian qua, việc thực thi các FTA, trong đó có EVFTA đã và đang mang lại những tác động tích cực cho sự phát triển kinh tế, giúp mở rộng thị trường xuất khẩu cho hàng hóa và sản phẩm của Hải Phòng; giúp thành phố cảng tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị, mạng lướ i sản xuất toàn cầu; nâng cao giá trị xuất khẩu các mặt hàng chủ lực.

Mặc dù vậy, Hải Phòng vẫn chưa chuẩn bị tốt các điều kiện cơ bản và chưa tận dụng tốt các ưu đãi trong các FTA như EVFTA để cải thiện cán cân thương mại và thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng nâng cao chất lượng hiệu quả, phát triển bền vững. Một trong các hạn chế là do công tác hỗ trợ cũng như sự liên kết giữa các chủ thể tận dụng EVFTA còn lỏng lẻo.

Xây dựng hệ sinh thái: Hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng hiệu quả Hiệp định EVFTA

Thực hiện chức năng thực thi các cam kết FTA, Bộ Công Thương đã đưa ra nhiều giải pháp thúc đẩy khai thác, tận dụng Hiệp định EVFTA hiệu quả hơn tại các địa phương, doanh nghiệp.

Trong đó, Bộ Công Thương đã kiến nghị Chính phủ giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với các Bộ ngành, địa phương và hiệp hội ngành hàng liên quan xây dựng hệ sinh thái hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng FTA thông qua việc liên kết, phát huy các nguồn lực từ Chính phủ các nước tham gia EVFTA, các cơ quan cấp trung ương; cơ quan quản lý cấp địa phương và hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp. Trước mắt các hoạt động hỗ trợ xây dựng hệ sinh thái sẽ tập trung vào một số mặt hàng chủ lực, thế mạnh tại từng địa phương.

Hiệp định EVFTA đang tác động tích cực đối với thương mại, đầu tư giữa Việt Nam-EU, đặc biệt là giúp duy trì không gián đoạn trao đổi thương mại giữa hai bên. Song, khó khăn mà các ngành hàng, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam đang đối diện là rất lớn trong việc đáp ứng các tiêu chuẩn cao của thị trường. Vì vậy, để gia tăng thị phần hàng hoá tại thị trường EU, việc xây dựng hệ sinh thái tận dụng EVFTA, thúc đẩy kết nối, hợp tác, liên kết sản xuất giữa doanh nghiệp, chính quyền và cơ quan quản lý là hết sức quan trọng. Tuy nhiên, để triển khai thành công cần huy động nguồn lực từ các chủ thể, đó là cơ quan lý trung ương địa phương và doanh nghiệp, ngành hàng.

Với sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống, “con đường cao tốc” gắn kết kinh tế Việt Nam với EU mà EVFTA đang mở ra sẽ đưa hàng Việt, thương hiệu Việt ngày một tiến sâu hơn trên thị trường EU; nâng cao sức cạnh tranh, giá trị cũng như duy trì dòng chảy cho hàng hoá xuất khẩu Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.