Việt Nam hoàn thiện hệ thống pháp luật thực thi cam kết lao động trong EVFTA

Tham gia ký kết Hiệp định Thương mại tự do Liên minh Châu Âu - Việt Nam (EVFTA), nền kinh tế Việt Nam đang có thêm động lực để phát triển. Tuy nhiên, muốn hiện thực hóa tiềm năng và những cơ hội lớn về mở rộng thị trường đòi hỏi Việt Nam phải tiếp tục nỗ lực hoàn thiện thể chế và đảm bảo việc thực thi nghiêm túc, hiệu quả những cam kết của mình, trong đó có các cam kết về lao động.

Trong Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), dù không đưa ra tiêu chuẩn riêng về lao động, nhưng yêu cầu các quốc gia thành viên có nghĩa vụ tuân thủ thực hiện các nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động của người lao động theo Tuyên bố năm 1998 của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO).

Việt Nam hoàn thiện hệ thống pháp luật thực thi cam kết lao động trong EVFTA

Đến nay, để thực thi Hiệp định Việt Nam đang hoàn thiện hệ thống pháp luật điều chỉnh các quan hệ lao động, tiêu chuẩn lao động phù hợp với các tiêu chuẩn, cam kết, công ước quốc tế về lao động cũng như phát triển bền vững mà Việt Nam đã tham gia.

Với sự nỗ lực của Chính phủ Việt Nam và các bên liên quan, tính đến hết tháng 12 năm 2022, Việt Nam đã gia nhập 25 Công ước của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), gồm 9/10 Công ước cơ bản, 3/4 Công ước quản trị và 13 Công ước kỹ thuật. Điều này thể hiện sự nghiêm túc trong việc thực thi các cam kết lao động trong Hiệp định EVFTA của Việt Nam.

Đặc biệt, Việt Nam đã có quy định việc thành lập tổ chức của người lao động tại doanh nghiệp không thuộc tổ chức công đoàn Việt Nam nhằm thúc đẩy và nâng cao hiệu quả đại diện, bảo vệ quyền, lợi ích của người lao động trong quan hệ lao động. Đây cũng là một bước tiến của Nhà nước trong việc thực thi nghĩa vụ theo Công ước của ILO (Công ước 98), Công ước về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa năm 1966 và các cam kết về lao động, công đoàn trong EVFTA.

Các văn bản pháp luật mới khác cũng đã có những quy định bảo vệ tốt hơn các quyền và nguyên tắc cơ bản trong lao động, bao gồm cả không phân biệt đối xử và bình đẳng giới, xóa bỏ lao động cưỡng bức và lao động trẻ em, thỏa ước tập thể và quyền tự do hiệp hội.

Bên cạnh những kết quả đạt được, việc thực thi các cam kết về lao động, công đoàn trong EVFTA của Việt Nam vẫn còn một số hạn chế nhất định. Như, vẫn tồn tại khoảng cách giữa luật pháp lao động quốc gia và các tiêu chuẩn lao động quốc tế; những quy định trong pháp luật lao động Việt Nam về các nguyên tắc và quyền cơ bản trong lao động vẫn còn một số điểm chưa phù hợp với các tiêu chuẩn lao động quốc tế, cam kết. Điều này sẽ tác động không nhỏ đến quá trình thực thi và tận dụng cơ hội thị trường của EVFTA đối với doanh nghiệp.

Những năm tới EVFTA sẽ bước vào giai đoạn giảm thuế sâu. Vì vậy, để tận dụng tốt những ưu đãi nhằm đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa sang thị trường các nước thành viên EVFTA, Việt Nam cần tiếp tục sửa đổi, bổ sung các cơ chế, thiết chế của hệ thống pháp luật quan hệ lao động nhằm thực hiện tốt các cam kết; Hoàn thiện pháp luật về lao động, công đoàn phù hợp với tiêu chuẩn, quy định về lao động, công đoàn.

Quá trình thực thi các cam kết về lao động trong EVFTA của Việt Nam đã đạt được một số kết quả bước đầu, góp phần cải thiện điều kiện làm việc, tăng nâng suất lao động. Tiếp nối những kết quả này, thời gian tới, trước các yêu cầu cao của thị trường, chúng ta cần đẩy mạnh hoàn thiện hệ thống pháp luật, điều chỉnh các quan hệ lao động, tiêu chuẩn lao động phù hợp với các cam kết, công ước quốc tế; góp phần nâng cao sức cạnh tranh, giá trị cũng như duy trì dòng chảy cho hàng hoá xuất khẩu Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.