Tiêu thụ nông sản cho đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi: Tiếp cận phương thức mới

Chung tay thực hiện Đề án Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 – 2030 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, thời gian qua, Bộ Công Thương đã chỉ đạo các địa phương và phối hợp cùng nhiều đơn vị triển khai các hoạt động thiết thực. Trong đó, hỗ trợ tiêu thụ hàng hoá nói chung, nông sản nói riêng đã được thực hiện với đa dạng hình thức và đạt hiệu quả đáng ghi nhận, theo đó giúp bà con tăng thêm thu nhập.

Đặc biệt, bên cạnh những hình thức xúc tiến tiêu thụ nông sản truyền thống như tổ chức hội chợ triển lãm, hội nghị kết nối cung - cầu, Bộ Công Thương đã giúp bà con đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tiếp cận với phương thức tiêu thụ mới – livestream bán hàng trên nền tảng mạng xã hội.

Theo thống kê, từ đầu năm tới nay, Cục Xúc tiến thương mại (XTTM), Bộ Công Thương đã phối hợp với nền tảng Tik Tok triển khai 15 Khóa tập huấn kỹ năng kinh doanh trên nền tảng số, phát triển thương hiệu, xây dựng hình ảnh cho kinh tế tập thể và doanh nghiệp, hợp tác xã trên địa bàn các tỉnh khu vực miền núi, trung du, như Sơn La, Tuyên Quang, Lai Châu…Trong đó, Sơn La là địa phương đầu tiên được triển khai tập huấn, thu hút 40 người là đại diện cho các hợp tác xã, hộ kinh doanh, hộ sản xuất nông sản, trong đó phần lớn là đồng bào dân tộc thiểu số tham gia.

Livestream bán hàng giúp các doanh nghiệp, HTX vùng sâu, vùng xa tiết kiệm chi phí, mở rộng thị trường tiêu thụ

Kinh doanh trên các nền tảng xã hội ngày một “nở rộ” và phát triển một cách nhanh chóng bởi có nhiều ưu điểm. Trong đó, có thể tối ưu hoá quy trình mua hàng thông qua việc tương tác trực tiếp giữa người mua và người bán là yếu tố rất quan trọng giúp người bán là bà con dân tộc thiểu số và miền núi truyền tải được nét đặc sắc, tính an toàn của sản phẩm và người mua cảm nhận chân thực hơn về hàng hoá, thậm chí có thể hiểu sơ lược về quá trình sản xuất, chế biến.

Có thể thấy, kinh doanh trên nền tảng mạng xã hội nói chung hay livestream bán hàng trên nền tảng Tik Tok nói riêng đã chứng minh được tính hiệu quả, đồng thời cho thấy việc xúc tiến tiêu thụ nông sản cho bà con dân tộc thiểu số và miền núi trên nền tảng mạng xã hội là phù hợp. Số liệu từ Tik Tok cũng cho thấy, sau 6 tháng triển khai chuỗi chương trình giới thiệu và bán nông đặc sản vùng miền trên nền tảng đã có 25 chợ phiên OCOP, trong đó có những phiên chợ dành riêng cho sản phẩm OCOP của bà con dân tộc thiểu số và miền núi được diễn ra với khoảng 800 lượt livestream, đạt hơn 100 tỷ đồng doanh thu. Kết quả thu được không chỉ giúp bà con vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tăng thu nhập, có vốn đầu tư ngược lại cho sản xuất mà còn giúp định vị hình ảnh, tạo nhận diện cho thương hiệu sản phẩm OCOP của bà con.

Dù đã đạt nhiều kết quả đáng tích cực, tuy nhiên theo ghi nhận từ nhiều phía, việc lan toả mạnh mẽ hơn nữa phương thức kinh doanh trên nền tảng mạng xã hội đang gặp nhiều rào cản. Đầu tiên, với bà con đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhận thức, khả năng nắm bắt xu hướng kinh doanh mới và tiếp cận công nghệ còn rất hạn chế.

Cùng đó, độ tuổi của phần lớn giám đốc doanh nghiệp, HTX, nhất là ở khu vực miền núi hiện khá lớn, khả năng tiếp cận với như livestraeam bán hàng cũng là thách thức không nhỏ.

Tiếp đó là khâu vận chuyển, hàng nông sản đặc thù có kích cỡ lớn, khối lượng nặng và dễ hỏng trong thời gian vận chuyển dài nên việc đảm bảo chất lượng sản phẩm tới tay người tiêu dùng là khó. Trong khi đó, sản phẩm của đồng bào dân tộc thiểu số nằm ở vùng sâu, vùng xa, hạ tầng giao thông kém phát triển khiến chi phí vận chuyển quá cao so với đơn hàng thông thường.

Tất cả những yếu tố trên đã và đang ảnh hưởng đáng kể tới việc lan toả cũng như hiệu quả của công tác xúc tiến tiêu thụ nông trên nền tảng mạng xã hội cho bà con dân tộc thiểu số và miền núi.

Để khắc phục những thách thức đã nêu, đại diện nền tảng xã hội, hợp tác xã, địa phương đều chung đề xuất: Nhà nước tập trung hỗ trợ giảm chi phí vận chuyển. Ở khu vực vùng sâu vùng xa, khu vực miền núi, hải đảo cần có dịch vụ công ích để vận chuyển, giúp giảm chi phí. Cùng đó, tăng cường hơn nữa công tác tập huấn, đào tạo cho doanh nghiệp, hợp tác xã về chuyển đổi số. Giúp bà con hiểu, tận dụng và phát huy lợi thế nhưng phải theo nhu cầu thị trường.

Được biết, đồng hành cùng các doanh nghiệp, hợp tác xã, bà con dân tộc thiểu số và miền núi trong xúc tiến tiêu thụ hàng hoá nói chung, nông sản nói riêng trên nền tảng số, mạng xã hội, Cục XTTM đang hoàn thiện để sớm đưa vào vận hành Hệ sinh thái XTTM số. Hệ sinh thái XTTM số bao gồm nhiều nền tảng như hội chợ, triển lãm ảo; cơ sở dữ liệu về xúc tiến thương mại; dữ liệu về doanh nghiệp, tổ chức XTTM, cơ quan Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài… Thông qua những nền tảng này, doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ sản xuất kinh doanh, nhất là bà con dân tộc thiểu số và miền núi có thể tìm kiếm thị trường mới, thúc đẩy giao dịch, gia tăng doanh thu và lợi nhuận. Từ đó, phát triển kinh tế hộ gia đình, kinh tế địa phương và góp sức phát triển kinh tế đất nước.