Thương mại điện tử đưa nông sản đi muôn nơi

Những năm gần đây, cuộc sống của người làm nông trên khắp dải đất hình chữ S đã có những thay đổi đáng kể. Các địa phương trên cả nước cũng đã kịp thời nắm bắt cơ hội, tận dụng ưu thế của thương mại điện tử để chủ động phân phối, tiêu thụ sản phẩm hàng hóa cho người dân địa phương.

Thương mại điện tử đang giữ vị trí quan trọng và là giải pháp hiệu quả trong việc thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, giữ vững chuỗi cung ứng.

Thương mại điện tử đang giữ vị trí quan trọng và là giải pháp hiệu quả trong việc thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, giữ vững chuỗi cung ứng

Việt Nam được đánh giá là điểm bùng nổ của thương mại điện tử trong khu vực Đông Nam Á. Năm 2020, doanh thu bán lẻ thương mại điện tử Việt Nam tăng 18%, năm 2021 tăng 16%, năm 2022 tăng 20%, và trong 6 tháng đầu năm 2023, doanh số thương mại điện tử bán lẻ Việt Nam đạt 10,3 tỷ USD, tăng 25%, chiếm 7,7% doanh thu hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng cả nước. Đặc biệt, trong 10 sàn thương mại điện tử lớn nhất Đông Nam Á, Việt Nam có 7 sàn. Đây là một cơ hội rất thuận lợi cho bà con nông dân miền núi đưa đặc sản vùng miền đi xa hơn.

Để nâng cao vai trò của thương mại điện tử và phát triển kinh tế khu vực nông thôn và miền núi, trong thời gian qua, Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương đã đặc biệt quan tâm và triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ nhằm thúc đẩy hoạt động sản xuất, tiêu thụ sản phẩm đặc sản địa phương thông qua thương mại điện tử.

Nhiều hoạt động phối hợp giữa các Bộ, ngành, địa phương với những nền tảng thương mại điện tử lớn như Postmart, Sendo, Voso, Tiki, Shopee, Lazada … đã hỗ trợ hàng nghìn lượt doanh nghiệp tiếp cận phương thức phân phối hàng hoá trên thương mại điện tử. Nhờ vậy, nhiều sản phẩm đặc trưng, đặc sản Miến dong Cao Bằng, Hồng trà Phìn Hồ (Hà Giang), Gạo Séng Cù (Lào Cai), Nấm hương Cao Bằng… đã được đẩy mạnh tiêu thụ qua kênh thương mại điện tử, mang đến làn sóng mới trong sản xuất kinh doanh và giảm sự phụ thuộc vào phương thức bán hàng truyền thống.

Với mục tiêu hỗ trợ các phát triển sản phẩm Việt, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương đã ký kết Thỏa thuận hợp tác chiến lược với sàn thương mại điện tử Voso và sàn thương mại điện tử Sendo, xây dựng “Gian hàng Việt trực tuyến Quốc gia” trên các sàn thương mại điện tử và đã cho kết quả ấn tượng. Năm 2021, nhờ Hiệp định thương mại tự do mới EVFTA cùng sự hỗ trợ của sàn thương mại điện tử Voso, những tấn vải thiều đầu tiên của Lục Ngạn đã tới tới tay người tiêu dùng Cộng hòa Liên bang Đức với giá 15 Euro/kg, tương đương khoảng 411 nghìn đồng, rẻ hơn 3 Euro so với siêu thị tại đây.

Đáng mừng hơn, đây là sản phẩm của các hộ nông dân Lục Ngạn, một huyện có 29 đơn vị hành chính cấp xã thì có 9 xã khu vực III; 1 xã khu vực II; 17 xã khu vực I trong danh sách xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 của tỉnh Bắc Giang.

Bà Lê Việt Nga – Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) cho biết: "Gian hàng Việt trực tuyến thực sự là sáng kiến rất là kịp thời, đúng lúc khi mà TMĐT tại Việt Nam bùng phát thì gắn theo đó là những hoạt động định hướng của Bộ Công Thương giúp cho việc kinh doanh hàng hoá trên không gian ảo, không gian mạng là bảo đảm được hàng hoá có chất lượng có nguồn gốc xuất xứ của những thương hiệu uy tín của Việt Nam lâu nay cũng như các hàng hoá của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sản xuất tại Việt Nam. Định hướng được cho người tiêu dùng sử dụng những hàng hoá có chất lượng và giá cả rất là hợp lý".

Trong 3 năm qua, Bưu điện Việt Nam triển khai đồng bộ hàng loạt giải pháp tiêu thụ nông sản, đặc sản vùng miền thông qua sàn thương mại điện tử Postmart.vn. Mục tiêu Postmart đề ra là góp phần phát triển, tiêu thụ các sản phẩm, hàng hóa có thương hiệu là đặc trưng, đặc sản, tiềm năng, lợi thế của khu vực miền núi, đồng bào dân tộc thiểu số nhằm thu hẹp khoảng cách chênh lệch giữa các miền.

“Gian hàng Việt trực tuyến Quốc gia” đang được triển khai mạnh mẽ và rộng khắp các tỉnh/thành trên cả nước và tiếp tục mở rộng ra các sàn thương mại điện tử lớn khác Tiki, Postmart, Shopee và Lazada với các hình thức triển khai khác nhau, đã nhận được sự ủng hỗ và hỗ trợ của lãnh đạo các tỉnh, Sở ban ngành và doanh nghiệp ở địa phương.

“Gian hàng Việt trực tuyến Quốc gia” đã kết nối thương mại điện tử ở nhiều tỉnh, thành phố, trong đó có tỉnh có các xã, huyện vùng cao như Hà Nội, Hải Dương, Sơn La, Quảng Ninh, Sóc Trăng, Trà Vinh, Cần Thơ, Đồng Nai, Lạng Sơn... hàng nghìn lượt doanh nghiệp đã được tiếp cận và phổ biến về chương trình, có hàng trăm sản phẩm được lựa chọn kỹ lưỡng đã được đưa lên “Gian hàng Việt trực tuyến”. Hiện tại, độ phủ của chương trình đã rất rộng và được cộng đồng doanh nghiệp khắp các tỉnh/thành đánh giá cao.

Có thể kể đến một số chương trình tiêu biểu như: Chương trình “Ngày Đặc sản Sơn La” và “Ngày hội xứ Dừa – Quê hương Bến Tre”, “Phiên chợ nông sản Việt”, “Tuần lễ nông sản Việt” kết nối trực tiếp tới nhà vườn, sản phẩm nông sản được cam kết theo tiêu chuẩn VietGAP, Global GAP và dán nhãn tem truy xuất nguồn gốc, chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm tổ chức phân phối trên các Sàn thương mại điện tử.

Nhóm hàng nông sản đã được tổ chức tiêu thụ trên các sàn thương mại điện lớn như Hành tím Sóc Trăng, Khoai lang tím Vĩnh Long, Bưởi da xanh Bến Tre, Sầu riêng Ri6 Trà Vinh, Vải thiều Hải Dương, Bắc Giang, Bơ Đắk Nông, Mận, Xoài Sơn La, Lê thơm Tai Nung Lào Cai, Nho xanh Ninh Thuận, Nhãn lồng Hưng Yên, Na Chi Lăng Lạng Sơn, Bưởi Phúc Trạch Hà Tĩnh…

Với các sự kiện như vậy, hàng trăm tấn nông sản thực phẩm, sản phẩm OCOP đã được hỗ trợ tiêu thụ thông qua kênh thương mại điện tử mà Bộ Công Thương đã và đang triển khai. Riêng chương trình hỗ trợ tiêu thụ vải thiều huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, theo thống kê, khoảng trên 9.000 tấn vải thiều được tiêu thụ với gần 1 triệu đơn hàng trên 6 sàn thương mại điện tử, không tính các kênh trực tuyến và mạng xã hội khác.

Ông Nguyễn Khắc Lịch – Phó Giám đốc Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Lạng Sơn cho rằng: "Trong cụ thể của phần triển khai kinh tế số của tỉnh Lạng Sơn, là tạo ra mỗi hộ gia đình của bà con nông dân có một cửa hàng số. Với cửa hàng số đấy, bà con có thể mua và bán các sản vật, các nông sản qua sàn. Và đây là cách thay đổi cách sống, cách làm việc truyền thống bao nhiêu đời nay. Với mục tiêu là bà con mang nông sản không phải mang ra chợ nữa, bà con có thể cấp nông sản cho những người ở Huế, ở Sài Gòn trong vòng 48 giờ".

Sàn thương mại điện tử đã thay đổi phương thức hoạt động của cơ quan quản lý nhà nước. Trước kia, để hỗ trợ bà con nông dân, các Sở Công Thương thường tổ chức hội nghị, hội thảo và hội chợ. Hiện nay, việc hỗ trợ chủ yếu tập trung vào kết hợp với Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cùng các sàn thương mại điện tử hướng dẫn hộ sản xuất nông nghiệp tạo tài khoản tham gia kinh doanh trên sàn thương mại điện tử; hướng dẫn quy trình, cách khởi tạo gian hàng, đưa sản phẩm lên gian hàng và theo dõi đơn hàng phát sinh; hướng dẫn cách chụp ảnh, quay clip, xây dựng nội dung giới thiệu sản phẩm, cách thức đóng gói, vận chuyển đảm bảo chất lượng sản phẩm…

Với những nỗ lực cùng sự kết nối của Bộ ngành trung ương và sở, ban, ngành địa phương với các nền tảng thương mại điện tử, các giải pháp thúc đẩy tiêu thụ đặc sản địa phương hứa hẹn mang lại giá trị thiết thực cho cả doanh nghiệp sản xuất, cũng như người tiêu dùng. Tuy nhiên, thực tế số lượng doanh nghiệp ở các địa phương có thể tự đưa sản phẩm lên các kênh thương mại điện tử còn khiêm tốn. Việc đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử đối với các cơ sở sản xuất, hợp tác xã, cũng như bà con chưa mang lại giá trị như mong muốn. Điều này rất cần sự hiệp lực từ cơ quan nhà nước, doanh nghiệp sản xuất và cả các nền tảng thương mại điện tử, để đưa ra các giải pháp mở rộng kênh thương mại điện tử có giá trị thiết thực trong tiêu thụ sản phẩm nông sản cho bà con nông dân trên khắp cả nước.