Sầu riêng Việt: Vượt rào cản, hướng đến xuất khẩu bền vững

Ngay từ những tháng đầu năm 2025, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam ghi nhận những điều chỉnh đáng chú ý tại thị trường Trung Quốc, nơi chiếm phần lớn kim ngạch xuất khẩu của loại trái cây này. Trong bối cảnh tiêu chuẩn nhập khẩu ngày càng khắt khe, ngành sầu riêng Việt Nam đang đứng trước bước ngoặt quan trọng: tái cấu trúc, chuẩn hóa và nâng cao chất lượng để khẳng định vị thế trên bản đồ nông sản thế giới.

Thị trường Trung Quốc, đầu ra chủ lực của sầu riêng Việt đang áp dụng các tiêu chuẩn kỹ thuật mới về mã số vùng trồng, truy xuất nguồn gốc và kiểm định chất lượng. Đây không phải là rào cản mà là xu hướng chung nhằm nâng cao an toàn thực phẩm và minh bạch thương mại.

Trong bối cảnh đó, việc chủ động thích nghi, xây dựng hệ thống vùng trồng bài bản, đầu tư nhà máy đóng gói đạt chuẩn và phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan là yêu cầu cấp thiết.

Từ năm 2015 đến nay, diện tích trồng sầu riêng Việt Nam tăng trưởng nhanh, từ 32.000 ha lên khoảng 180.000 ha vào năm 2024. Tuy nhiên, sự phát triển “nóng” này kéo theo tình trạng thiếu định hướng vùng trồng và chất lượng không đồng đều giữa các nhà vườn. Điều đó dẫn đến giá sầu riêng giảm sâu trong khi chi phí đầu vào tăng, làm giảm lợi nhuận của nông dân và doanh nghiệp.

Cũng có thể thấy, một số lô hàng chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn về kiểm dịch hoặc dư lượng thuốc bảo vệ thực vật là bài học để ngành sầu riêng siết chặt quy trình sản xuất – chế biến. Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp đã chủ động thay đổi: áp dụng công nghệ sau thu hoạch, xây dựng kho lạnh bảo quản và đào tạo kỹ thuật cho nông dân.

Sự vào cuộc của các địa phương, các sở, ngành, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đặc biệt là Bộ Công Thương trong việc hỗ trợ đàm phán, phổ biến tiêu chuẩn mới đang giúp ngành hàng này đang chuyển mình rõ nét.

Hiện nay, Thái Lan, Campuchia, Philippines và Malaysia đều đang tăng tốc xuất khẩu sầu riêng. Tuy nhiên, Việt Nam đang có những lợi thế riêng biệt: mùa vụ kéo dài, chất lượng trái được người tiêu dùng Trung Quốc đánh giá cao và nguồn lực sản xuất đang được nâng cấp từng ngày.

Theo đại diện Hiệp hội Rau quả Việt Nam, ngành sầu riêng Việt Nam đang đứng trước cơ hội "vàng" nhưng cũng đầy thách thức. Muốn phát triển bền vững, phải có sự đồng lòng từ ba trụ cột: Nông dân - doanh nghiệp - nhà nước. 

Thị trường đang sàng lọc khắt khe, nhưng đó cũng là cơ hội để sầu riêng Việt Nam hoàn thiện mình. Không còn là sản phẩm xuất khẩu thô sơ, sầu riêng đang trên đường trở thành biểu tượng nông sản chất lượng cao, với hành trình chinh phục bằng tư duy chuyên nghiệp, sự liên kết chặt chẽ và khát vọng vươn xa.

Theo số liệu từ Cục Hải quan, kim ngạch xuất khẩu rau quả tháng 6 cả nước đạt sơ bộ 807 triệu USD, tăng 31% so với tháng trước và tăng trên 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là tháng đầu tiên ngành rau quả ghi nhận mức tăng trưởng dương năm nay, sau chuỗi 5 tháng liên tiếp sụt giảm.

Dự báo, xuất khẩu sầu riêng có khả năng phục hồi từ quý III/2025, đặc biệt vào mùa vụ chính từ tháng 8 đến tháng 10 sau khi giải quyết các rào cản kỹ thuật và quy định kiểm dịch thực vật mới.