RCEP: "Chìa khoá vàng" mở rộng thị trường, nâng cấp chuỗi giá trị ngành gỗ Việt

Là thỏa thuận thương mại tự do lớn nhất thế giới xét về quy mô dân số, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực - RCEP được biết đến với cái tên “gã khổng lồ” trong lĩnh vực thương mại. Đây là Hiệp định thương mại tự do đầu tiên quy tụ sự tham gia của cả 10 quốc gia thành viên ASEAN, 3 nền kinh tế hàng đầu Đông Bắc Á là Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, cùng các thị trường rộng lớn, sôi động là Australia, New Zealand.

Chiếm khoảng 30% GDP toàn cầu và là cánh cửa tiếp cận thị trường gần 2,3 tỷ người tiêu dùng, tương đương 30% dân số thế giới, RCEP đang mở ra không gian thị trường rộng lớn cho ngành công nghiệp gỗ và lâm sản Việt Nam.

Ông Ngô Sỹ Hoài - Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho biết, kể từ khi đi vào thực thi từ năm 2022, RCEP tạo ra một không gian cộng hưởng rộng lớn, ở đó các doanh nghiệp Việt có cơ hội xuất nhập khẩu hàng hóa với không hoặc rất ít rào cản về thuế quan, giá thành vì thế cũng có cơ hội để cạnh tranh hơn.

Đặc biệt, nhờ vào việc hài hòa quy tắc xuất xứ nội khối, hàng hóa xuất khẩu của chúng ta có thể đáp ứng điều kiện để hưởng ưu đãi thuế quan trong RCEP dễ dàng hơn bất kỳ hiệp định thương mại tự do nào đã có.

Theo thống kê, năm 2024, xuất khẩu toàn ngành gỗ đạt 16,2 tỷ USD, tăng 20,1% so với năm 2023; trong đó, đồ gỗ tăng tới 21,7%.  9 tháng đầu năm 2025, ngành gỗ và đồ nội thất tiếp tục nằm trong nhóm 6 ngành có kim ngạch xuất khẩu cao nhất, đạt 15,2 tỷ USD, tăng 7,48% so với cùng kỳ năm trước. Các sản phẩm gỗ nội thất, ghế ngồi, dăm gỗ, gỗ dán và viên nén gỗ đều ghi nhận mức tăng trưởng khả quan.

Nhật Bản và Trung Quốc - 2 quốc gia trong khối RCEP là thị trường xuất khẩu đứng thứ 2 và 3 sau Hoa Kỳ với thị phần tương ứng là 12,5% và 11,3%.

Thực tế cho thấy, với RCEP, ngành gỗ Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội, nhưng cũng phải thích ứng linh hoạt với biến động chính sách và yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế. Sự chủ động, đoàn kết và đổi mới sáng tạo sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp giữ vững đà tăng trưởng, đồng thời khẳng định thương hiệu Việt trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Bên cạnh đó, để tận dụng hiệu quả cơ hội từ RCEP, ngành gỗ cần nâng cao năng lực nội tại: từ thể chế chính sách, liên kết chuỗi sản xuất đến đào tạo nhân lực. Vai trò hỗ trợ từ các bộ ngành, hiệp hội và địa phương là rất quan trọng trong việc cung cấp thông tin, xúc tiến thương mại và hỗ trợ doanh nghiệp tuân thủ quy định quốc tế. 

Ngành gỗ Việt đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt 23-25 tỷ USD kim ngạch xuất khẩu, đồng thời đưa giá trị tiêu thụ lâm sản nội địa lên trên 6 tỷ USD. Để đạt được những cột mốc này, ngành đang triển khai đồng bộ nhiều chương trình trọng tâm.

Bốn nhóm giải pháp lớn được ngành gỗ Việt đưa ra gồm: hoàn thiện khung pháp lý, giải pháp thuế và tín dụng, xúc tiến thương mại và quản lý nguồn gốc gỗ hợp pháp. Việc tiếp tục đàm phán giảm thuế đối ứng với Hoa Kỳ, ưu tiên khai thác lợi thế từ các hiệp định thương mại tự do, cải cách thủ tục hành chính và thu hút đầu tư vào trồng rừng - chế biến gỗ vẫn là trọng tâm. 

Với tốc độ tăng trưởng bình quân trên 15% mỗi năm và mạng lưới xuất khẩu phủ tới 170 quốc gia, gỗ Việt Nam đã vươn lên đứng đầu Đông Nam Á, thứ 2 châu Á và thứ 5 toàn cầu.

Nếu tiếp tục phát huy được lợi thế từ hiệp định thương mại tự do nói chung, RCEP nói riêng, đẩy mạnh chuyển đổi xanh và phát triển rừng bền vững, ngành gỗ Việt hoàn toàn có cơ sở để bứt phá, đạt mục tiêu 25 tỷ USD vào năm 2030 và củng cố vị thế trên bản đồ thương mại thế giới.