Ngành Công Thương chủ động chuyển đổi xanh, phát triển bền vững

Ngành Công Thương lan tỏa kinh tế xanh qua truyền thông báo chí

Phát triển kinh tế - xã hội đi đôi với bảo vệ môi trường là một trong những quan điểm, chỉ đạo xuyên suốt của Đảng qua nhiều thời kỳ. Đặc biệt trong bối cảnh nước ta hội nhập sâu rộng và thực hiện các cam kết quốc tế như COP26, chuyển đổi năng lượng công bằng, phát triển kinh tế tuần hoàn.

Thời gian qua, thực hiện quan điểm và chỉ đạo nhất quán của Đảng và Nhà nước, Bộ Công Thương và toàn ngành Công Thương đã chung tay vào cuộc cùng cả hệ thống chính trị vừa phát triển kinh tế - xã hội, vừa bảo vệ môi trường.

Bộ Công Thương xác định truyền thông phải đi trước một bước, đóng vai trò dẫn dắt dư luận, nâng cao nhận thức cộng đồng, tạo đồng thuận xã hội và khuyến khích các doanh nghiệp hành động vì môi trường. Báo chí chính là mũi nhọn trong công cuộc lan toả tư tưởng phát triển xanh, cổ vũ những điển hình tiên tiến, đồng thời phản ánh những bất cập và thúc đẩy chính sách hoàn thiện.

Vì thế, cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương là một hoạt động rất có ý nghĩa không chỉ đối với báo chí và ngành Công Thương mà còn lan tỏa tinh thần trên tới toàn xã hội, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và cả người dân.

Bà Đỗ Phương Dung, Phó Cục trưởng Cục Kỹ thuật An toàn và Môi trường công nghiệp (Bộ Công Thương) cho biết: “Có thể nói Cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương là một cuộc thi hết sức có ý nghĩa. Nó không chỉ có ý nghĩa đối với báo chí và của ngành Công Thương nói riêng, mà nó còn có sức lan tỏa đối với cả toàn xã hội, cũng như cộng đồng doanh nghiệp, các nhà báo hoạt động trong ngành báo chí và những người dân”.

Với sự chỉ đạo quyết liệt cùng việc triển khai hiệu quả trên thực tiễn, đặc biệt thông qua Giải báo chí viết về môi trường ngành Công Thương, các chuyên gia cho rằng những năm qua, Bộ Công Thương đã có chiến lược rõ ràng trong việc truyền thông đến từng đối tượng, chủ thể và sự tham gia của cộng đồng xã hội để hiểu biết về ngành Công Thương, qua đó thấy được vai trò, vị thế và nỗ lực của ngành trong phát triển kinh tế gắn với bảo vệ môi trường.

TS Đào Xuân Hưng – Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) đánh giá: “Cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương và rất nhiều cuộc thi khác mà thông qua Báo Công Thương thì Bộ Công Thương đã thay đổi cách tiếp cận truyền thông truyền thống trước đây và bây giờ có chiến lược rất rõ ràng trong việc truyền thông đến đối tượng nào, chủ thể nào và quan trọng nhất là sự tham gia của cộng đồng xã hội hiểu biết về ngành Công Thương”.

Báo chí góp phần thay đổi nhận thức về phát triển bền vững

Nối tiếp thành công của Cuộc thi "Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương” tổ chức lần đầu vào năm 2016, 2023, năm 2025 do Báo Công Thương phối hợp Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp tổ chức dưới dự chủ trì của Bộ Công Thương, tiếp tục tổ chức thành cuộc thi thường niên 2 năm một lần nhằm lan toả thông điệp bảo vệ môi trường trong toàn ngành Công Thương.

Trong mỗi lần tổ chức giải, hàng trăm tác phẩm được gửi về với nhiều thể loại, từ phóng sự dài kỳ, phỏng vấn chuyên đề, đến bài nghiên cứu khoa học. Điểm nhấn là nội dung ngày càng đi sâu vào các thách thức mới như chuyển đổi sang năng lượng sạch, quản lý rác thải công nghiệp, xử lý khí thải trong sản xuất nhiệt điện, phát triển năng lượng tái tạo…

Cuộc thi đã thu hút hàng nghìn tác phẩm tham dự. Chất lượng tác phẩm ngày càng tiến bộ, không chỉ dừng ở phản ánh hiện trạng ô nhiễm, mà tập trung hơn vào giải pháp giúp doanh nghiệp ngành Công Thương phát triển bền vững song hành với bảo vệ môi trường. Đây cũng chính là kênh tham vấn chính sách hữu hiệu, giúp Bộ Công Thương hoàn thiện công cụ quản lý, đồng thời nâng cao ý thức cộng đồng.

Chia sẻ quá trình thực hiện tác phẩm báo chí về môi trường trong ngành Công Thương, nhiều tác giả cho biết, Cuộc thi là một trong những hành động thiết thực và hiện thực hóa được các mục tiêu đặt ra trong kế hoạch bảo vệ môi trường của ngành Công Thương. Thông qua bài viết đã giúp họ nhận rõ hơn vai trò của báo chí không đứng ngoài cuộc, mà tham gia trực tiếp vào việc thay đổi nhận thức và hành động của cộng đồng. 

Nhà báo Nguyên Long, Phó Phòng kinh tế, Ban Thời sự VOV1 - Đài Tiếng nói Việt Nam chia sẻ: “Tôi đánh giá cao cuộc thi Báo chí viết về bảo vệ môi trường của ngành Công Thương năm 2025. Có thể nói, đây là bước đánh dấu nhân kỷ niệm 5 năm Bộ Công Thương thực hiện Kế hoạch bảo vệ môi trường ngành Công Thương theo Quyết định số 1375. Đặc biệt, cuộc thi sẽ được tổ chức hai năm một lần, thì tôi nghĩ rằng đây là một trong những hành động thiết thực và hiện thực hóa được các mục tiêu, kế hoạch của ngành Công Thương đặt ra trong kế hoạch bảo vệ môi trường của ngành Công Thương”.

Thực tế cho thấy, thông điệp từ các bài viết đã góp phần nâng cao nhận thức xã hội. Năm 2024, khoảng 60% doanh nghiệp ngành Công Thương đã áp dụng công nghệ sạch, tăng 15% so với năm 2020. Các doanh nghiệp trong ngành Công Thương đã chủ động đầu tư công nghệ, máy móc hiện đại hướng tới sản xuất xanh, phát triển bền vững, gắn với tiết kiệm năng lượng, hạn chế rác thải trong quá trình sản xuất. Việc giảm sử dụng túi nilon, đồ nhựa dùng một lần tại siêu thị, nhà hàng cũng được ghi nhận rõ nét... Điều này phần nào cho thấy, báo chí đã tác động tích cực đến việc thay đổi hành vi của người tiêu dùng và cả nhà sản xuất.

Ông Hoàng Mạnh Cầm – Chánh Văn phòng HĐQT Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho biết: “Trong hệ thống sản xuất thì tập đoàn đã đầu tư rất nhiều về năng lượng tái tạo, hệ thống năng lượng mặt trời ở các nhà máy, các công nghệ sản xuất cũng hướng tới xanh rất nhiều. Ví dụ, các công nghệ nhuộm tiết kiệm nước, quản lý sản xuất theo hướng tinh gọn. Các thiết kế của tập đoàn cũng hướng tới hạn chế rác thải và thu gom các nguyên liệu thừa”.

Ngành Công Thương góp phần hiện thực hóa mục tiêu Net Zero

Các tác phẩm báo chí dự Cuộc thi viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương đa dạng về loại hình, chất lượng khá đồng đều. Nội dung đã tập trung tuyên truyền về các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước về công tác bảo vệ mỗi trường nói chung và của ngành Công Thương nói riêng; biểu dương các tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp, cơ sở sản xuất triển khai đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp quản lý nhà nước, ứng dụng khoa học công nghệ... góp phần đẩy mạnh công tác bảo vệ môi trường của ngành; phản ánh những khó khăn, thách thức, tồn tại nhất là trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, sử dụng lãng phí năng lượng, sử dụng rác thải nhựa…

Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ môi trường ngành Công Thương, nhất là các lĩnh vực công nghiệp, thương mại, phù hợp với xu hướng phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thích ứng với biến đổi khí hậu và cam kết giảm phát thải nhà kính.

Đặc biệt, nhiều bài viết đã định hướng dư luận về các vấn đề nóng như kiểm soát khí nhà kính, quản lý chất thải rắn, ứng phó biến đổi khí hậu. Một số tác phẩm tập trung vào giải pháp xử lý tro xỉ tại nhà máy nhiệt điện, tái chế phụ phẩm công nghiệp, hay tiên phong khai thác năng lượng tái tạo trong dầu khí, điện lực. Đây là những minh chứng rõ ràng cho vai trò của báo chí trong khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, áp dụng sản xuất sạch hơn, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Giải báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương chính là công cụ truyền thông chiến lược của Bộ Công Thương. Qua tác phẩm báo chí, các chủ trương, chính sách lớn như Quyết định 1375, Quyết định 980 hay gần đây là Quyết định 1894 của Thủ tướng Chính phủ về phát triển ngành công nghiệp môi trường đã được lan tỏa đến xã hội.

Với sức lan tỏa mạnh mẽ, Giải Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương ngày càng khẳng định vai trò là nhịp cầu nối giữa chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước với hành động thực tiễn. Truyền thông báo chí đã chứng minh sức mạnh trong việc biến nhận thức thành hành động.

Khi thông điệp về môi trường đến với người dân, doanh nghiệp, nó sẽ trở thành động lực để tất cả chúng ta chung tay vì sự phát triển kinh tế xanh, bền vững gắn liền với bảo vệ môi trường, góp phần thực hiện hiệu quả Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh và cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.