Khẩn trương xây dựng chính sách quản lý rõ ràng, nhất quán đối với thuốc lá

Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết, tình hình vận chuyển, buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu nhìn chung giảm, tuy nhiên, tuỳ từng thời điểm, từng khu vực, có lúc, có nơi, hoạt động vận chuyển, tàng trữ, buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu diễn biến khá phức tạp với nhiều thủ đoạn tinh vi.

Hoạt động này chủ yếu diễn ra tại địa bàn, điểm nóng về hoạt động nhập lậu, tiêu thụ thuốc lá lậu: Long An, An Giang, Đồng Tháp, Kiên Giang, Tây Ninh, TP. Hồ Chí Minh...

Trong đó, khu vực biên giới Tây Nam là địa bàn trọng điểm về nhập lậu thuốc lá; địa bàn TP. Hồ Chí Minh và TP. Hà Nội là địa bàn buôn bán, tiêu thụ thuốc lá điếu ngoại nhập lậu lớn nhất và khu vực biên giới của tỉnh Quảng Trị là địa bàn trọng điểm về nhập lậu thuốc trên tuyến biên giới Việt – Lào. Thuốc lá điếu ngoại nhập lậu chủ yếu là thuốc lá nhãn hiệu Jet, Hero, 555, Elephant, Nelson, Scott, Esse...

Thống kê của đơn vị này cũng cho biết, giai đoạn từ năm 2020 đến Quý I/2024, toàn lực lượng Quản lý thị trường đã thanh tra, kiểm tra 9069 vụ liên quan đến thuốc lá điếu nhập lậu; phát hiện 7.215 vụ vi phạm, tổng giá trị hàng hoá vi phạm là hơn 14 tỷ đồng; trong đó có 707 vụ vi phạm về thuốc lá thế hệ mới với tổng giá trị hàng hoá vi phạm là hơn 92 tỷ đồng.

Mặc dù quyết liệt tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm liên quan đến thuốc lá điếu và thuốc lá thế hệ mới, tuy nhiên, kết quả kiểm tra vẫn chưa được như mong đợi. Đối với thuốc lá điếu nhập lậu, pháp luật đã có quy định cụ thể xác định thuốc lá điếu nhập lậu là hàng cấm. Tuy nhiên, nếu áp dụng xử phạt theo quy định tại Điều 60 Luật Xử lý vi phạm hành chính thì còn nhiều vướng mắc. Bởi liên quan đến việc định giá của hàng cấm, hội đồng định giá không có cơ sở để xác định giá trị tang vật là hàng cấm.

Liên quan đến thuốc lá thế hệ mới (bao gồm thuốc lá điện tử, thuốc lá làm nóng), hiện nay chưa có cơ chế chính sách quản lý rõ ràng và quy định pháp luật cụ thể. Vì vậy, đối với tổ chức, cá nhân có hành vi sản xuất, buôn bán thuốc lá thế hệ mới lượng chức năng không có căn cứ áp dụng các quy định pháp luật xử lý hành chính hoặc hình sự đối với hành vi sản xuất, buôn bán hàng cấm. Mà chỉ có thể xử phạt vi phạm hành chính đối với các tổ chức, cá nhân kinh doanh sản phẩm thuốc lá thế hệ mới về hành vi kinh doanh hàng hóa nhập lậu và/hoặc kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Đây là nguyên nhân chính làm cho hiệu quả ngăn chặn, phòng ngừa hoạt động kinh doanh thuốc lá thế hệ mới chưa cao.

Do vậy, để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống ngăn chặn các hành vi vi phạm, Tổng cục Quản lý thị trường đề xuất khẩn trương xây dựng chính sách quản lý rõ ràng, nhất quán đối với mặt hàng thuốc lá thế hệ mới để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả của quản lý nhà nước.

Lực lượng Quản lý thị trường cũng sẽ tiếp tục tăng cường công tác quản lý, tập trung kiểm tra và xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân buôn bán, tàng trữ, vận chuyển thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng nhập lậu tại Công điện số 47/CĐ-TTg ngày 13 tháng 5 năm 2024 của Thủ tướng Chính phủ tăng cường quản lý thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng và tiếp tục tổ chức tuyên truyền về tác hại của thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng khi sử dụng, đặc biệt đối tượng là giới trẻ, học sinh, sinh viên.