Đề xuất mở rộng đối tượng hỗ trợ trong phòng vệ thương mại

Chiều 26/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm nâng cao hiệu quả công tác hội nhập quốc tế.

Liên quan đến sử dụng thuế phòng vệ thương mại để hỗ trợ doanh nghiệp (Điều 14), đại biểu Trần Thị Vân - đoàn Bắc Ninh phân tích, thực tiễn cho thấy, các vụ điều tra phòng vệ thương mại đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam đang tăng nhanh và diễn biến ngày càng phức tạp.

Theo thống kê, đến giữa năm 2025, Việt Nam đã phải đối mặt với khoảng 290 vụ việc từ 25 thị trường khác nhau. Việc bị áp thuế phòng vệ thương mại khiến giá xuất khẩu tăng mạnh, giảm sức cạnh tranh, bào mòn lợi nhuận và nguồn lực của doanh nghiệp nhất là trong trường hợp vụ việc bị kéo dài nhiều năm. Với doanh nghiệp nhỏ và vừa thì không đủ chi phí để theo đuổi vụ việc, trong khi họ lại chính là đối tượng chịu tác động nặng nề nhất.

“Nếu chúng ta không có cơ chế hỗ trợ phù hợp thì nguy cơ mất thị trường là hoàn toàn có thể xảy ra cho dù sản phẩm của ta có chất lượng và năng lực cạnh tranh tốt”- đại biểu chia sẻ.

Do đó, đại biểu cho rằng, việc xây dựng cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với phòng vệ thương mại là cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên, cần thiết kế chính sách phù hợp đảm bảo vừa hỗ trợ được doanh nghiệp nhưng không trái với quy định mà WTO cấm. Bởi nếu vi phạm quy định của WTO sẽ dẫn đến phản tác dụng và gây rủi ro pháp lý cho chính ngành hàng mà chúng ta muốn bảo vệ.

Đại biểu đề nghị, việc trích lại một phần tiền thuế nhập khẩu để phục vụ công tác phòng vệ thương mại là bước tiến phù hợp với thông lệ quốc tế, đáp ứng nhu cầu cấp bách của các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, dự thảo Nghị quyết cần quy định rõ nguyên tắc về sử dụng ngân sách nhà nước, đảm bảo phù hợp cam kết quốc tế và giao Chính phủ hướng dẫn cụ thể.

Đại biểu cũng đề xuất mở rộng đối tượng hỗ trợ bao gồm cả doanh nghiệp, trong đó có doanh nghiệp nhỏ và vừa (khoản 1, Điều 14). Đại biểu lý giải, trong nhiều vụ việc, bên gặp khó đầu tiên không phải hiệp hội mà chính là các doanh nghiệp trực tiếp xuất khẩu. Đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, khi không đủ chi phí thuê luật sư thì gần như không thể tự bảo vệ được mình.

“Chúng ta không đợi đến khi xảy ra vụ kiện mới hỗ trợ, mà phải dành nguồn lực cho phòng ngừa từ sớm, từ xa. Doanh nghiệp cần được hỗ trợ  đào tạo, nâng cao năng lực, chuẩn hóa hệ thống kế toán, dữ liệu, đáp ứng tiêu chuẩn môi trường và kỹ thuật của thị trường nhập khẩu”- đại biểu nhấn mạnh.

Nguồn hình: Quốc hội