Đánh giá hiệu quả hệ thống quản lý thuế Việt Nam

Tại Hà Nội, ngày 20/8/2025, Kiểm toán Nhà nước và Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã có buổi làm việc liên quan đến các nội dung đánh giá hệ thống quản lý thuế quốc gia của Việt Nam.

Thông tin tại buổi làm việc, đại diện Đoàn công tác của IMF cho biết, Cục Thuế (Bộ Tài chính) đã yêu cầu Quỹ Tiền tệ Quốc tế thực hiện một đợt đánh giá hệ thống quản lý thuế quốc gia của Việt Nam thông qua sử dụng Công cụ Đánh giá Chẩn đoán Quản lý Thuế (TADAT), được quốc tế thừa nhận rộng rãi, từ ngày 11/8/2025 đến 26/8/2025.

Trước đó, một đợt đánh giá tương tự đối với hệ thống quản lý thuế của Việt Nam bằng công cụ TADAT được thực hiện năm 2016.

Ông Patrick De Mets - Trưởng đoàn Công tác của IMF cho biết, thông qua buổi làm việc, Đoàn công tác của IMF cũng mong muốn tìm hiểu cụ thể hơn về trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước trong việc thực hiện kiểm toán hoạt động và kiểm toán tài chính ở cơ quan quản lý thuế; cơ quan thuế đã tiếp thu, thực hiện các phát hiện, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước như thế nào; việc công khai các phát hiện, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước và những hành động của cơ quan thuế trong tiếp thu, thực hiện các kết luận, kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước…

Tại đây, hai bên đã trao đổi về chức năng giám sát đối với Tổng cục Thuế (nay là Cục Thuế) và cơ chế kiểm toán trong quản lý thu - chi ngân sách nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý tài chính công.

Vụ trưởng Vụ Tổng hợp Kiểm toán Nhà nước, ông Hoàng Văn Lương đã giới thiệu khái quát vai trò, chức năng, quyền hạn của Kiểm toán Nhà nước theo Hiến pháp 2013 và Luật Kiểm toán nhà nước; đồng thời chia sẻ về quy trình xây dựng kế hoạch kiểm toán, phương pháp thực hiện kiểm toán tài chính, kiểm toán tuân thủ và kiểm toán hoạt động trong lĩnh vực thuế; cơ chế xem xét dấu hiệu sai phạm; cùng việc công khai kết quả, theo dõi và xử lý kiến nghị.

Theo đại diện của Kiểm toán Nhà nước, tần suất kiểm toán các Cục Thuế (nay là thuế địa phương) khi kiểm toán ngân sách địa phương khoảng 70% với Chi cục Thuế và hằng năm có kiểm toán Báo cáo quyết toán thu NSNN khi kiểm toán Báo cáo quyết toán NSNN. Còn tần suất kiểm toán Báo cáo quyết toán kinh phí hoạt động; công tác, quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công của Tổng cục Thuế (nay là Cục Thuế) khoảng 2 năm/lần.

Ngoài ra, tùy theo yêu cầu thực tế, Kiểm toán Nhà nước còn tổ chức các cuộc kiểm toán chuyên đề tại Cơ quan Thuế theo các chủ đề, chủ điểm để đánh giá tổng thể việc thực hiện các quy định của nhà nước trong lĩnh vực thuế. Một số chuyên đề tiêu biểu mà Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện thời gian qua, như: chuyên đề Công tác quản lý nhà nước tại Cục Thuế liên quan đến việc hoàn thuế, miễn, giảm, gia hạn thuế, chống trốn thuế, chuyển giá năm 2020; chuyên đề Công tác quản lý thu, việc thực hiện nghĩa vụ thuế đối với các doanh nghiệp có giao dịch liên kết giai đoạn 2017-2020; chuyên đề Việc thực hiện chính sách xã hội hóa theo Nghị định số 59/2014/NĐ-CP, Nghị định số 69/2008/NĐ-CP của Chính phủ trong lĩnh vực giáo dục, dạy nghề giai đoạn 2015-2021…

Đại diện của IMF đã đánh giá cao vai trò của Kiểm toán Nhà nước Việt Nam trong thúc đẩy công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình, đặc biệt qua cơ chế giám sát thu ngân sách, kiểm toán thuế và theo dõi thực hiện kiến nghị sau kiểm toán.

Buổi làm việc giữa Kiểm toán Nhà nước Việt Nam và Đoàn công tác IMF đã góp phần tăng cường sự hiểu biết, chia sẻ kinh nghiệm trong quản lý tài chính công và kiểm toán thuế. Đây là nền tảng quan trọng để Kiểm toán Nhà nước tiếp tục phát huy vai trò cơ quan kiểm tra, giám sát tài chính công, đóng góp tích cực cho tiến trình cải cách, hiện đại hóa hệ thống quản lý thuế và tài chính quốc gia.