Cục trưởng Trần Hữu Linh: Phải nhìn nhận đúng bản chất của truy xuất nguồn gốc

Ngày 9/10, phát biểu tại Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc - Nâng tầm hàng Việt”, Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước Trần Hữu Linh nhấn mạnh, đây là một hội nghị mang tính thời sự cao và hết sức cần thiết trong bối cảnh vấn đề định danh, truy xuất nguồn gốc sản phẩm hàng hóa đang được xã hội đặc biệt quan tâm. Theo ông, chủ đề này không chỉ phục vụ cho thị trường nội địa mà còn có ý nghĩa quan trọng đối với hoạt động xuất khẩu và hội nhập quốc tế.

Ông Trần Hữu Linh cho rằng, diễn đàn là dịp để các bên cùng thống nhất nhận thức và quan điểm về định danh và truy xuất nguồn gốc, tránh tình trạng mỗi đơn vị hiểu theo một cách, dẫn tới thực hiện thiếu đồng bộ. Ông nhắc lại giai đoạn 15-20 năm trước, khi nhiều doanh nghiệp triển khai dán tem chống hàng giả tràn lan, khiến hiệu quả không cao.

“Chúng ta cần nhìn nhận đúng bản chất và tác dụng thực sự của việc định danh, truy xuất nguồn gốc để tránh lãng phí và đảm bảo hiệu quả quản lý”, ông Trần Hữu Linh chia sẻ.

Phân tích nguyên nhân khiến hàng giả, hàng nhái vẫn còn phổ biến, Cục trưởng cho biết: “Không ít người cho rằng cơ quan chức năng ‘thấy mà không bắt’, nhưng trên thực tế, để xác định hàng giả, lực lượng quản lý thị trường và công an phải có căn cứ pháp lý rõ ràng”.

Ông dẫn chứng, với những mặt hàng như quần áo, giày dép, dù có thể nhìn bằng mắt thường để nghi ngờ là hàng giả, song cơ quan chức năng chỉ được xử lý khi có đại diện chủ thể quyền hoặc hãng sản xuất xác nhận. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp lại ngần ngại hợp tác, vì lo ngại thông tin hàng giả bị công bố có thể ảnh hưởng đến uy tín thương hiệu. Ông cũng nêu thực tế, việc xác minh còn phức tạp hơn với các mặt hàng như sữa, dược phẩm, rượu hay mỹ phẩm - những sản phẩm cần kiểm nghiệm thành phần, chất lượng. 

Ngoài ra, tình trạng gian lận thương mại với nông sản cũng rất phổ biến. Cục trưởng dẫn chứng nhiều trường hợp khoai tây Trung Quốc gắn mác “Đà Lạt” hoặc sầu riêng nhập lậu được dán nhãn hàng Việt Nam. Từ thực tế đó, ông Trần Hữu Linh cho rằng việc ứng dụng công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc là yêu cầu tất yếu. Nếu trước đây doanh nghiệp chủ yếu sử dụng tem, nhãn, thì nay với sự phát triển của khoa học - công nghệ, việc truy xuất bằng mã QR, blockchain hay nền tảng số cho phép xác định chính xác chủ thể sản xuất, quy trình vận hành và nguồn gốc hàng hóa. 

“Định danh và truy xuất nguồn gốc không phải khái niệm mới, nhưng chúng ta cần nâng cấp cách làm để phù hợp thời đại số, giúp quản lý thị trường hiệu quả, minh bạch hơn”, ông nhấn mạnh.