Chuyển đối số - Nâng cao giá trị cho cho nông sản Tây Nguyên

Tây Nguyên có tiềm năng, lợi thế lớn về đất đai, điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng để phát triển nông nghiệp quy mô lớn, hiện đại, hướng đến kinh tế nông nghiệp. Toàn vùng hiện có gần hai triệu héc-ta đất sản xuất nông nghiệp, với những loài cây chủ lực như cà phê, hồ tiêu, điều, bơ và rau, hoa, cây ăn quả. Trong đó, diện tích đã ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao toàn vùng khoảng 200 nghìn ha.

Đáng chú ý, việc chuyển đổi số trong nông nghiệp đã được các địa phương chú trọng. Trên cơ sở điều kiện thực tế của từng địa phương, các tỉnh có những chỉ đạo chuyển đổi số phù hợp.

Hiện nay, đi dọc các tỉnh Tây Nguyên không khó để bắt gặp những nông dân ứng dụng thiết bị cảm biến nhằm số hóa các yếu tố như nước tưới, chất dinh dưỡng, độ ẩm, ánh sáng và kết nối với máy tính, điện thoại qua internet. Họ có thể biết rõ tình hình trang trại và điều khiển một số chế độ chăm sóc cây trồng. Việc ứng dụng công nghệ IoT, trí tuệ nhân tạo, big data đã mở đường cho những hoạt động quản lý nông nghiệp hoàn toàn mới.

Tại Lâm Đồng, từ nhiều năm nay, các doanh nghiệp, hợp tác xã đã ứng dụng khoa học công nghệ trồng hoa, rau củ, dâu tây trong nhà kính, sản xuất hồng treo gió... Theo đó, những quy trình, công nghệ và kỹ thuật trồng hoa tiên tiến nhất châu Âu đã được các doanh nghiệp, hợp tác xã áp dụng trên các nông trại; quy trình trồng, chăm sóc hoa được tổ chức tự động hóa. Để sản xuất được những cành hoa cao cấp, trong mỗi nhà kính các trang trại đều được trang bị thiết bị cảm biến, kết nối với máy tính, điện thoại thông minh qua internet; chế độ hoạt động được lập trình sẵn, khi nhiệt độ vượt hoặc thấp hơn ngưỡng tiêu chuẩn, màng chắn sẽ tự động đóng/mở; máy tưới phun sương tự nhận biết chế độ ẩm để tưới tự động.

Theo thống kê tại tỉnh Lâm Đồng, hiện có 21 doanh nghiệp, hợp tác xã đã tiếp cận ứng dụng công nghệ IoT, big data, các thiết bị cảm biến môi trường, nhà kính tự động... Trên vùng đất nam Tây Nguyên này đã hình thành lớp nông dân “thế hệ mới”, “nông dân thông minh”, họ tạo ra sự nhàn nhã nhưng hiệu quả trong trang trại của mình nhờ ứng dụng công nghệ thông minh.

Tại Đắk Lắk, “thủ phủ” cà phê Tây Nguyên, nhiều trang trại, nhà vườn sản xuất cà phê đã sớm ứng dụng công nghệ tưới thông minh, tưới tiết kiệm cho cà phê mỗi tuần một lần kết hợp với bón phân hòa tan, không gây xói mòn lớp đất mặt, hạn chế việc lây lan sâu bệnh, hạn chế cỏ dại, đặc biệt là tiết kiệm nước trong mùa khô, tiết kiệm phân bón, mà cây cà phê vẫn được cung cấp dinh dưỡng thường xuyên, đầy đủ.

Kết quả bước đầu số hóa nông nghiệp tại các tỉnh Tây Nguyên là nền tảng hướng đến nền nông nghiệp hiện đại. Tại Lâm Đồng, hiện có khoảng 200ha áp dụng quy trình sản xuất nông nghiệp 4.0, 60 trang trại ứng dụng công nghệ IoT, mang lại doanh thu từ 5 đến 8 tỷ đồng/ha/năm. Năm 2023, kim ngạch xuất khẩu nhóm hàng nông sản địa phương đạt 534,89 triệu USD. Trong đó, chủ lực là mặt hàng cà phê đạt 180,27 triệu USD; rau, củ, quả đạt 91,32 triệu USD; hoa đạt 66,32 triệu USD; điều đạt 5,04 triệu USD; chè đạt 16,18 triệu USD; tơ thô: 74,36 triệu USD; sầu riêng đạt 101,4 triệu USD.

Tại Đắk Lắk, hơn 20 nghìn ha ứng dụng nông nghiệp công nghệ cao, kinh tế nông nghiệp chiếm 35% GRDP và khoảng 90% tổng kim ngạch xuất khẩu của tỉnh, Năm 2023, ngành nông nghiệp Đắk Lắk đã có một năm thành công ngoài mong đợi khi tạo ra được trên 22.000 tỷ đồng, bằng 37,8% tổng sản phẩm toàn tỉnh, tăng 13% so với năm trước. Trong đó, ngành trồng trọt chiếm tỷ trọng cao nhất với trên 17.500 tỷ đồng

Để chuyển đổi số nông nghiệp đạt kết quả tốt, các địa phương đã và đang hợp tác, đặt hàng các trường đại học, viện nghiên cứu đào tạo phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; mở rộng hợp tác quốc tế; tiếp tục có cơ chế, chính sách nhằm tạo đột phá nông nghiệp thông minh với lộ trình và nguồn lực hợp lý; thu hút doanh nghiệp FDI về nông nghiệp thông minh để tiếp cận nhanh công nghệ hiện đại.

Có thể nói, chuyển đổi số trong nông nghiệp nhằm tạo môi trường, hệ sinh thái số làm nền móng, kiến tạo thể chế, thúc đẩy chuyển đổi từ “sản xuất nông nghiệp” sang “kinh tế nông nghiệp”. Các tỉnh Tây Nguyên đang nỗ lực, quyết tâm xây dựng chiến lược chuyển đổi số phù hợp điều kiện thực tiễn, từng bước hiện thực hóa mục tiêu xây dựng Tây Nguyên trở thành vùng kinh tế trọng điểm quốc gia, đồng thời thực hiện hiệu quả Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025 theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021.