TS. Đào Xuân Hưng: Báo chí lan tỏa thông điệp xanh ngành Công Thương

Trong bối cảnh chuyển đổi xanh và phát triển bền vững đang trở thành xu thế toàn cầu, báo chí đóng vai trò lực lượng tiên phong dẫn dắt nhận thức, tạo cảm hứng và thúc đẩy hành động trong cộng đồng.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, Tiến sĩ Đào Xuân Hưng - Tổng Biên tập Tạp chí Nông nghiệp và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) chia sẻ nhiều góc nhìn sâu sắc xoay quanh Cuộc thi “Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương” năm 2025.

Báo chí khơi nguồn cảm hứng bảo vệ môi trường

- Dưới góc nhìn của một người làm báo chuyên sâu về lĩnh vực môi trường, ông đánh giá thế nào về vai trò của báo chí trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng và lan tỏa những chính sách xanh, thông điệp xanh trong ngành Công Thương hiện nay?

TS. Đào Xuân Hưng: Những chúng ta đã biết, văn hóa môi trường bắt nguồn từ sự hiểu biết và trách nhiệm của mỗi cá nhân trong việc giữ gìn vệ sinh, từ gia đình, nơi công cộng, đến môi trường công tác và không gian sống chung.

Để xây dựng văn hóa này, việc tiếp cận thông tin mang tính chất hướng dẫn thực tế là rất quan trọng, giúp thay đổi hành vi và tìm ra các cách thức bảo vệ môi trường tối ưu.

Điều này cần thông qua sự định hướng của các cơ quan quản lý, chuyên gia. Đặc biệt là vai trò của truyền thông trong định hướng tuyên truyền về giải pháp và cách thức cũng như lối sống sinh hoạt.

Cụ thể, thứ nhất là giảm rác thải ra môi trường; thứ hai, thúc đẩy những hành động nhỏ như bỏ rác đúng quy định; thứ ba, chung tay cùng cơ quan và gia đình bảo vệ môi trường xanh, sạch đẹp.

Trong đó, báo chí thường xuyên có những thời lượng ưu tiên trong việc tuyên truyền về bảo vệ môi trường và hành động bảo vệ môi trường; chung tay tham gia nâng cao cái chất lượng môi trường sống.

- Là người theo dõi sát sao lĩnh vực này, ông nhận định ra sao về sự chủ động và nỗ lực của Bộ Công Thương trong việc hiện thực hoá các chủ trương, chính sách thông qua công tác truyền thông?

TS. Đào Xuân Hưng: Qua quan sát các phương tiện thông tin đại chúng, tôi nhận thấy trong những năm gần đây, Bộ Công Thương đã có sự thay đổi rõ nét trong cách truyền thông về tất cả lĩnh vực của ngành.

Thông qua Báo Công Thương, Bộ Công Thương đã chuyển đổi cách tiếp cận truyền thông truyền thống trước đây, xây dựng một chiến lược truyền thông rất rõ ràng, xác định cụ thể đối tượng và chủ thể cần tiếp cận.

Và quan trọng nhất là sự tham gia của cộng đồng xã hội khi nhắc đến ngành Công Thương. Dù ngành đã có bề dày 80 năm hình thành và phát triển, nhưng nhiều người vẫn chỉ nghĩ đến Công Thương gắn với "công nghiệp" hay "thương mại", mà chưa nhận thức đầy đủ vai trò của ngành trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế sâu rộng. Đặc biệt, Việt Nam hiện đang tham gia rất nhiều các hiệp định thương mại thế hệ mới.

Tôi nhận thấy, sự chủ động của Bộ Công Thương qua việc phát động nhiều cuộc thi và chiến dịch truyền thông đã thu hút sự quan tâm lớn từ xã hội. Qua đó, cộng đồng hiểu rõ hơn về vị thế, giá trị và sự nỗ lực của ngành trong phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, và hội nhập quốc tế thành công trong thời gian qua.

 - Ngành Công Thương là một lĩnh vực có nhiều tiềm năng nhưng cũng đối mặt với nhiều áp lực lớn về bảo vệ môi trường. Theo ông, những chủ đề hoặc vấn đề nào sẽ được các nhà báo tập trung phản ánh để vừa mang tính thời sự, vừa góp phần thay đổi chính sách và hành vi xã hội?

TS. Đào Xuân Hưng: Ngành Công Thương có sự lan tỏa rất lớn trong chủ thể doanh nghiệp. Tuy nhiên, một số hoạt động sản xuất như sản xuất pin, ắc quy, nhựa, hay thủy tinh thường tạo ra những phụ phẩm và chất thải độc hại (như axit, chì), gây ảnh hưởng đến môi trường.

Chính vì vậy, công tác tuyên truyền cần có chủ tâm, chủ điểm như cuộc thi báo chí ngành Công Thương sẽ tuyên truyền đến cộng đồng những yếu tố mang tính kỹ thuật mà các cơ quan báo chí và các cuộc thi thông thường chưa thể đi sâu vào.

Tôi lấy ví dụ đơn giản, khi các hộ gia đình sử dụng pin cho thiết bị điện tử, đa số vứt vào thùng rác chung. Việc phân loại không tốt khiến axit hoặc chì trong pin ảnh hưởng rất lớn đến môi trường rác thải, thậm chí ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của người lao công. Sâu rộng hơn, khi thải ra môi trường, các chất độc hại này sẽ phát tán, tác động lớn đến khí hậu.

Do đó, cuộc thi “Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương” năm 2025 sẽ đưa ra những thông điệp và thông tin mang tính chất hướng dẫn cho mọi người, từ người lao động đến chủ sử dụng lao động; giúp họ có cách bảo vệ môi trường sống từ những hành động nhỏ nhất trong gia đình, công sở, doanh nghiệp và đặc biệt là ngay trong môi trường họ đang lao động.

Ý nghĩa đặc biệt từ một cuộc thi 

- Ông đánh giá thế nào về tầm quan trọng, ý nghĩa và mục đích của cuộc thi “Báo chí viết về bảo vệ môi trường ngành Công Thương” năm 2025?

TS. Đào Xuân Hưng: Tôi thấy đây là 1 cuộc thi có ảnh hưởng rất lớn mà chủ thể chính là doanh nghiệp và những người lao động trong các cơ quan doanh nghiệp.

Thứ nhất, cuộc thi đã khẳng định được giá trị trong tuyên truyền có chủ điểm, chủ đích và có đối tượng tiếp nhận thông tin.

Thứ hai, qua cuộc thi tuyên truyền được rất nhiều mô hình bảo vệ môi trường trong doanh nghiệp, trong cộng đồng hiệu quả.

Thứ ba, cuộc thi lan tỏa được những sáng kiến hay những cách làm hay trong bảo vệ môi trường của doanh nghiệp, cơ quan và cộng đồng xã hội.

Thứ tư, cuộc thi góp phần lan tỏa về trách nhiệm bảo vệ môi trường đối với doanh nghiệp, người chủ sử dụng, người lao động trong các cơ quan doanh nghiệp.

- Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng đến kinh tế tuần hoàn, giảm phát thải khí nhà kính và phát triển bền vững, các doanh nghiệp cần phải làm gì để không đứng ngoài xu thế đó? Ông nhận định gì về vai trò phối hợp giữa ngành Công Thương và ngành nông nghiệp trong bảo vệ môi trường, đặc biệt là qua góc nhìn báo chí?

TS. Đào Xuân Hưng: Như chúng ta đã biết, doanh nghiệp là chủ thể rất quan trọng. Nghị quyết 68 đã được thông qua, trong đó có nhấn mạnh vai trò doanh nghiệp môi trường, tức là phải tiếp cận công nghệ mới, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và đổi mới cách thức tiếp cận trong công nghệ sản xuất; làm thế nào để bảo vệ môi trường bền vững, vừa đảm bảo lợi ích doanh nghiệp nhưng cũng là bảo vệ trách nhiệm của họ đối với cộng đồng xã hội.

Tôi cho là vai trò của doanh nghiệp mà cuộc thi hướng tới là rất quan trọng. Qua việc này, các doanh nghiệp phải nâng cao ý thức để hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp với người lao động và lợi ích của doanh nghiệp với bảo vệ môi trường - một bài toán mà ngành Công Thương cũng như các cơ quan khác cần phải có sự chia sẻ, giúp họ chung tay bảo vệ môi trường tốt nhất, hiệu quả nhất.

Theo tôi, bảo vệ môi trường không chỉ là trách nhiệm của ngành Công Thương mà là trách nhiệm của rất nhiều cơ quan trong việc thực thi bảo vệ môi trường và phát triển môi trường hướng tới Net Zero vào năm 2050. Đây là chủ trương rất lớn của Đảng và Nhà nước, cần có sự tham gia của tất cả các chủ thể trong xã hội.

Trong vai trò đó, báo chí nói chung và báo chí ngành Công Thương nói riêng cần phải có cách tiếp cận rất cụ thể, rất chi tiết. Ngoài những tuyên truyền thường kỳ thì cần phát động những cuộc thi mà Báo Công Thương đang làm. Qua đó, phải phát hiện ra những nhân tố tích cực, nhân tố điển hình trong việc bảo vệ môi trường để tuyên truyền thường xuyên.

Qua những nhân tố tích cực và mô hình điển hình đó, lan tỏa ra ngoài cộng đồng xã hội sẽ có giá trị rất lớn trong việc động viên, khích lệ cũng như sự ủng hộ của cộng đồng trong việc bảo vệ môi trường sống hàng ngày. Trong đó có môi trường công nghiệp mà ngành Công Thương đang chỉ đạo, định hướng.

- Xin cảm ơn ông!

Tiến sĩ Đào Xuân Hưng khẳng định, báo chí nói chung và Báo Công Thương nói riêng sẽ tiếp tục là lực lượng đồng hành cùng Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng, đưa ngành Công Thương vững bước trên con đường phát triển xanh, bền vững, vì một tương lai kinh tế hài hòa với môi trường.